Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS), thành lập năm 1930, là tổ chức tài chính quốc tế lâu đời nhất trên thế giới, đặt trụ sở tại Basel, Thụy Sĩ. Với vai trò “ngân hàng trung ương của các ngân hàng trung ương”, BIS chủ yếu thúc đẩy hợp tác giữa các ngân hàng trung ương và duy trì ổn định tài chính quốc tế. Trước làn sóng phát triển của tiền mã hóa và công nghệ blockchain, BIS đã mở rộng trọng tâm nghiên cứu và chính sách sang lĩnh vực tiền số và công nghệ tài chính, bao gồm cả phát triển và thiết kế khung pháp lý cho Tiền kỹ thuật số Ngân hàng Trung ương (CBDC). Thông qua Innovation Hub, BIS chủ động khám phá các ứng dụng tiềm năng của công nghệ sổ cái phân tán trong hệ thống tài chính truyền thống.
Tác động tới thị trường
Ảnh hưởng của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế đối với thị trường tiền mã hóa thể hiện rõ qua các khía cạnh sau:
- Định hướng chính sách: Các báo cáo nghiên cứu và khuyến nghị chính sách của BIS có tác động trực tiếp đến quan điểm quản lý tài sản mã hóa của các ngân hàng trung ương toàn cầu, với báo cáo năm 2021 “Central Bank Digital Currencies: System Design and Implementation” cung cấp lộ trình kỹ thuật cho quá trình phát triển CBDC tại nhiều quốc gia
- Điều tiết tâm lý thị trường: Các phát biểu công khai của lãnh đạo cấp cao BIS thường gây biến động lớn cho thị trường, điển hình là lập trường thận trọng được Tổng Giám đốc Agustín Carstens nhiều lần nhấn mạnh về tiền mã hóa do tư nhân phát hành
- Phát triển khung pháp lý: Thông qua Ủy ban Basel, BIS đã thúc đẩy tiêu chuẩn vốn an toàn cho tài sản mã hóa, với khung năm 2022 xếp các tài sản như Bitcoin vào nhóm rủi ro cao, yêu cầu ngân hàng phải dự trữ vốn bằng 100% mức độ tiếp xúc tài sản mã hóa
- Thúc đẩy đổi mới số: Các dự án thanh toán xuyên biên giới của Innovation Hub BIS hợp tác với nhiều ngân hàng trung ương (như Project Dunbar và mBridge) đã thúc đẩy ứng dụng công nghệ blockchain trong thanh toán ngân hàng trung ương
Rủi ro và thách thức
Ngân hàng Thanh toán Quốc tế đối mặt nhiều thách thức trong tiến trình đổi mới tài chính số:
- Cân bằng giữa công nghệ và quản lý: Tìm kiếm điểm cân bằng giữa khuyến khích đổi mới fintech và kiểm soát rủi ro hệ thống, đặc biệt với khung pháp lý gây tranh cãi cho DeFi và stablecoin
- Vấn đề chủ quyền dữ liệu: Các dự án CBDC xuyên biên giới liên quan đến luồng dữ liệu tài chính nhạy cảm quốc tế, làm dấy lên lo ngại về an toàn dữ liệu và chủ quyền quốc gia
- Áp lực chuyển đổi cho ngân hàng truyền thống: Chuyển đổi số do BIS thúc đẩy đang đẩy nhanh việc tái cấu trúc mô hình kinh doanh ngân hàng truyền thống, khiến nhiều tổ chức tài chính gặp khó khăn thích nghi
- Khó khăn trong điều phối quản lý: Sự khác biệt lớn về quan điểm quản lý tài sản mã hóa giữa các quốc gia tạo ra trở ngại cho BIS trong việc điều phối đồng thuận quản lý toàn cầu
- Tranh luận tập trung và phi tập trung: Mô hình CBDC mà BIS thúc đẩy về bản chất xung đột với lý tưởng phi tập trung của cộng đồng tiền mã hóa, làm gia tăng phân hóa thị trường
Triển vọng tương lai
Vai trò của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế trong hệ sinh thái tài chính số sẽ tiếp tục được mở rộng:
- Thúc đẩy phát triển CBDC bán lẻ: BIS dự báo ít nhất 20 nền kinh tế lớn sẽ triển khai CBDC bán lẻ trong năm năm tới, với sự hỗ trợ về tiêu chuẩn kỹ thuật từ BIS
- Đổi mới thanh toán xuyên biên giới: Thông qua các sáng kiến như Project Nexus, BIS sẽ thúc đẩy xây dựng hạ tầng thanh toán xuyên biên giới thế hệ mới dựa trên DLT, giảm chi phí và thời gian thanh toán
- Đổi mới công nghệ quản lý: Innovation Hub của BIS sẽ tăng đầu tư vào phát triển công nghệ quản lý (RegTech), xây dựng công cụ giám sát dòng tài sản mã hóa theo thời gian thực
- Xây dựng hệ sinh thái tài chính mở: Thông qua chuẩn hóa API và các khung chia sẻ dữ liệu, BIS sẽ thúc đẩy tích hợp tài chính truyền thống với hệ sinh thái tài chính mở
- Kết hợp tài chính xanh và blockchain: BIS sẽ nghiên cứu ứng dụng blockchain trong đánh giá rủi ro khí hậu và phát hành trái phiếu xanh, thúc đẩy phát triển tài chính bền vững
Là tổ chức trọng yếu trong hệ thống tài chính toàn cầu, thái độ và chính sách của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế đối với tài sản mã hóa và công nghệ blockchain sẽ tiếp tục định hướng sự phát triển của ngành này. Bằng cách dung hòa đổi mới với ổn định, hiệu quả với an toàn, BIS đang xây dựng nền tảng tài chính tương lai kết nối giữa tài chính truyền thống và tài sản số. Khi kinh tế số ngày càng phát triển, hoạt động của BIS trong lĩnh vực tiền kỹ thuật số ngân hàng trung ương, thanh toán xuyên biên giới và quản lý fintech sẽ đóng vai trò ngày càng quan trọng, và các định hướng chính sách của BIS vẫn sẽ là yếu tố then chốt mà các chủ thể trên thị trường tiền mã hóa cần quan tâm sát sao.