Giá cổ phiếu vận tải biển biến động rõ rệt theo chu kỳ, các doanh nghiệp vận tải lớn có đáng chú ý không?

Ngành vận tải biển có chức năng cốt lõi là kết nối chuỗi cung ứng toàn cầu thông qua vận chuyển hàng hải, chịu trách nhiệm phân phối nguyên liệu, bán thành phẩm và thành phẩm đến khắp nơi trên thế giới. Sự thông suốt của thương mại quốc tế ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất hoạt động của các doanh nghiệp vận tải biển.

Chu kỳ lịch sử của giá cổ phiếu ngành vận tải biển

Trong hơn mười năm qua, ngành vận tải biển đã trải qua nhiều biến động dữ dội. Khi nền kinh tế toàn cầu mở rộng và thương mại quốc tế sôi động, cổ phiếu vận tải biển thường bước vào chu kỳ tăng trưởng; nhưng khi kinh tế suy thoái hoặc bất ổn gia tăng, nhu cầu vận chuyển giảm mạnh, giá cổ phiếu ngành này cũng theo đó giảm xuống.

Cụ thể, trong giai đoạn 2015 đến 2016, thị trường vận tải biển rơi vào đáy do kinh tế toàn cầu yếu và dư thừa năng lực. Vào đầu năm 2020, khi dịch bệnh bùng phát, các doanh nghiệp vận tải biển đối mặt nguy cơ phá sản, giá cổ phiếu bị tổn thất nặng nề. Tuy nhiên, khi các quốc gia dỡ bỏ các biện pháp kiểm soát dịch, sự phục hồi của kinh tế toàn cầu đã thúc đẩy cổ phiếu vận tải biển bật tăng mạnh.

Tuy nhiên, đợt phục hồi này dần mất đà sau năm 2022. Lấy ví dụ, Maersk, doanh nghiệp vận tải lớn nhất thế giới, sau đỉnh vào đầu năm 2022, đã giảm hơn 60% giá trị thị trường. Tập đoàn vận tải biển Hapag-Lloyd của Đức cũng đã giảm gần 70% từ đỉnh cuối năm 2022.

Xu hướng giảm của giá cổ phiếu vận tải biển liên quan chặt chẽ đến tình hình hoạt động kinh doanh. Doanh thu quý của Maersk từ đỉnh năm 2022 là 22.767 tỷ USD, đã giảm xuống dưới 13 tỷ USD trong quý 2 năm 2023. Lợi nhuận quý cùng kỳ cũng giảm từ 8.879 tỷ USD xuống còn 1.453 tỷ USD, giảm 83%.

Các công ty niêm yết ngành vận tải biển

Trong số các doanh nghiệp vận tải biển hàng đầu thế giới, nhiều công ty vẫn là doanh nghiệp tư nhân, nhà đầu tư thông thường khó tiếp cận. Nhưng trên thị trường Mỹ và Đài Loan, có nhiều doanh nghiệp vận tải hàng đầu để lựa chọn:

Maersk (AMKBY): thành lập năm 1904, là doanh nghiệp trăm năm của Đan Mạch, giao dịch qua thị trường OTC Mỹ. Hoạt động tại 130 quốc gia, giá trị vận chuyển hàng năm khoảng 6750 tỷ USD, tổng khối lượng vận chuyển đạt 4,18 triệu TEU.

Hapag-Lloyd (HPGLY): thành lập năm 1970, cũng giao dịch OTC Mỹ. Cung cấp dịch vụ tại khoảng 600 cảng trên toàn cầu, năng lực vận chuyển đạt 1,8 triệu TEU.

Orient Overseas (OROVY): thành lập năm 1947, hiện thuộc Tập đoàn Hàng hải Quốc tế Trung Quốc, sở hữu hơn 150 tàu chở hàng, khả năng vận chuyển hơn 10 triệu tấn, giao dịch qua thị trường OTC Mỹ.

Chunghwa (2603): doanh nghiệp vận tải biển hàng đầu Đài Loan, sở hữu hơn 200 tàu container, tổng khả năng vận chuyển đạt 1,66 triệu TEU, chủ yếu vận hành tuyến Đông Á - Mỹ, Bắc Âu và Địa Trung Hải.

Yang Ming (2609): doanh nghiệp vận tải biển nội địa Đài Loan, phục vụ hơn 70 quốc gia tại 170 cảng trên toàn cầu, có thể xử lý hơn 700.000 TEU.

Triển vọng tương lai của giá cổ phiếu ngành vận tải biển phụ thuộc vào nhiều yếu tố

Động lực tích cực từ phục hồi kinh tế: Cục Dự trữ Liên bang Mỹ tiếp tục tăng lãi suất đã hạn chế sự mở rộng của kinh tế toàn cầu. Khi lạm phát tại Mỹ trở lại mức bình thường, lãi suất quỹ liên bang sẽ dần hạ xuống, giúp kinh tế toàn cầu có cơ hội phục hồi, tạo điều kiện thúc đẩy nhu cầu vận chuyển hàng hóa.

Ảnh hưởng kép từ điều chỉnh chuỗi cung ứng: Các nền kinh tế phương Tây đẩy nhanh quá trình địa phương hóa và gần hóa chuỗi cung ứng, nhiều ngành chuyển dịch từ Trung Quốc sang Mexico và các nước lân cận. Điều này gây tác động tiêu cực đến các doanh nghiệp vận tải chủ yếu vận hành tuyến Đông Á - Bắc Mỹ, châu Âu như Chunghwa và Yang Ming, trong khi các doanh nghiệp có mạng lưới tuyến phân tán hơn như Maersk ít bị ảnh hưởng hơn.

Không chắc chắn về chi phí năng lượng: Rủi ro địa chính trị ngày càng gia tăng, giá dầu biến động mạnh. Chiến tranh Nga-Ukraine và tình hình Trung Đông có thể đẩy giá dầu tăng, làm giảm lợi nhuận của các doanh nghiệp vận tải biển.

Chính sách môi trường và cạnh tranh: Các quy định kiểm soát phát thải toàn cầu ngày càng nghiêm ngặt, thúc đẩy ngành vận tải biển chuyển đổi xanh. Các doanh nghiệp lớn với quy mô vượt trội có thể đáp ứng tiêu chuẩn môi trường với chi phí thấp hơn, từ đó củng cố vị thế thị trường; các doanh nghiệp nhỏ hơn sẽ đối mặt với áp lực chi phí lớn hơn. Các doanh nghiệp sở hữu đội tàu mới, có tuổi tàu trẻ sẽ có lợi thế rõ ràng hơn.

Các chiến lược đầu tư thực tế vào cổ phiếu vận tải biển

Dựa trên phân tích trên, nhà đầu tư nên áp dụng các chiến lược sau:

Ưu tiên chọn các doanh nghiệp lớn, dẫn đầu ngành: Các doanh nghiệp vận tải biển có vốn hóa trên 10 tỷ USD trong thời kỳ suy thoái ngành có khả năng chống chịu rủi ro tốt hơn, nhờ quy mô giúp giảm chi phí.

Tránh các cổ phiếu vận tải nhỏ: Ngành vận tải biển nhạy cảm cao với chu kỳ kinh tế vĩ mô, các doanh nghiệp quy mô nhỏ khó vượt qua giai đoạn suy thoái.

Thận trọng với các doanh nghiệp tuyến Đông Á: Chunghwa, Yang Ming và các doanh nghiệp chủ yếu dựa vào tuyến Đông Á - Mỹ, châu Âu sẽ gặp khó khăn do quá trình tái cấu trúc chuỗi cung ứng, tăng trưởng hạn chế.

Chú ý đến độ tuổi đội tàu: Ưu tiên các doanh nghiệp sở hữu đội tàu mới, có khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường trong tương lai, giảm thiểu rủi ro tuân thủ quy định.

Tận dụng điểm đáy của chu kỳ: Cổ phiếu vận tải biển có tính chu kỳ rõ ràng, nhà đầu tư nên tích lũy dần tại đáy chu kỳ dài hạn, giữ lâu dài và chốt lời theo từng giai đoạn khi giá đạt đỉnh. Thời điểm phù hợp quan trọng hơn việc chọn cổ phiếu.

Tóm lại

Xu hướng giá cổ phiếu vận tải biển chịu ảnh hưởng sâu sắc từ kinh tế vĩ mô, đòi hỏi nhà đầu tư có tầm nhìn dài hạn. Khi chọn cổ phiếu, cần ưu tiên quy mô doanh nghiệp, khả năng chống chịu rủi ro và mức độ đa dạng hóa tuyến đường. Trong bối cảnh địa chính trị, giá năng lượng và chính sách môi trường liên tục thay đổi, các doanh nghiệp vận tải biển quy mô lớn, toàn cầu hóa sẽ đáng chú ý hơn. Nhà đầu tư cần theo dõi sát sao chu kỳ kinh tế và các yếu tố cơ bản ngành, tích lũy cổ phiếu tại đáy và kiên nhẫn chờ đợi chu kỳ tăng trưởng tiếp theo.