Toán học ẩn đằng sau định giá quyền chọn: Tại sao Giá trị nội tại và Giá trị ngoại lai lại quan trọng

Khi bạn giao dịch quyền chọn, giá bạn thấy không phải ngẫu nhiên—nó được xây dựng từ hai phần riêng biệt hoạt động cùng nhau. Bỏ qua sự phân biệt này, bạn sẽ trả quá nhiều cho một quyền chọn sắp hết hạn hoặc bỏ lỡ cơ hội kiếm lời. Hãy cùng phân tích những gì thực sự diễn ra bên trong giá của một quyền chọn.

Hai phần của giá quyền chọn

Mỗi phí quyền chọn gồm có hai thành phần:

Giá trị nội tại = Lợi nhuận bạn có thể kiếm ngay bây giờ

Điều này khá rõ ràng. Nếu bạn thực hiện quyền chọn ngay lập tức, bạn sẽ thu về bao nhiêu lợi nhuận?

• Đối với quyền mua (call): Nếu cổ phiếu giao dịch tại $60 và giá thực hiện là 50 đô la, giá trị nội tại là 10 đô la. Bạn có thể mua tại $50 và bán tại 60 đô la.
• Đối với quyền bán (put): Nếu cổ phiếu tại $45 và giá thực hiện là 50 đô la, giá trị nội tại là 5 đô la. Bạn có thể mua tại $45 và bán tại 50 đô la.

Điều quan trọng cần nhớ: chỉ những quyền chọn “in-the-money” mới có giá trị nội tại. Quyền chọn “out-of-the-money”? Không có giá trị nội tại, hoàn toàn bằng 0.

Giá trị ngoại tại = Những gì nhà giao dịch trả cho hy vọng

Đây là phần phí vượt quá lợi nhuận ngay lập tức. Nó phản ánh khả năng của thị trường. Bạn đặt cược rằng tài sản cơ sở sẽ di chuyển theo hướng có lợi cho bạn trước khi hết hạn.

Lấy ví dụ: một quyền chọn có tổng phí là $8 và giá trị nội tại là $5 . Phần còn lại $3 chính là giá trị ngoại tại—nhà giao dịch sẵn sàng trả thêm $3 để có cơ hội kiếm lợi lớn hơn.

Điều gì làm tăng hoặc giảm các giá trị này?

Giá trị nội tại chỉ quan tâm đến khoảng cách giá giữa tài sản và giá thực hiện. Khi cổ phiếu di chuyển sâu vào “in-the-money”, giá trị nội tại tăng lên. Khi nó ra khỏi “out-of-the-money”, giá trị nội tại giảm về 0.

Giá trị ngoại tại phức tạp hơn. Có ba yếu tố chính:

1. Thời gian đến hạn – Càng nhiều ngày còn lại, giá trị ngoại tại càng cao. Bởi vì nhiều thời gian hơn = nhiều cơ hội để giá biến động theo hướng có lợi. Khi gần đến hạn, giá trị ngoại tại giảm dần (đây gọi là “thời gian mất giá”).

2. Biến động ngụ ý (Implied Volatility) – Nếu thị trường dự đoán có những biến động lớn, giá trị ngoại tại tăng vọt. Biến động cao nghĩa là khả năng di chuyển lớn hơn, nhà giao dịch sẵn sàng trả nhiều hơn. Trong thị trường yên tĩnh, giá trị ngoại tại giảm.

3. Lãi suất & Cổ tức – Những yếu tố này ảnh hưởng tinh tế nhưng có thể đo lường được đến giá quyền chọn.

Công thức tính toán: Giá trị nội tại + Giá trị ngoại tại = Giá bạn trả

Đây là công thức:

Phí quyền chọn = Giá trị nội tại + Giá trị ngoại tại

Hoặc sắp xếp lại:

Giá trị ngoại tại = Phí quyền chọn – Giá trị nội tại

Ví dụ thực tế: Cổ phiếu giá 60 đô la, quyền mua có giá thực hiện 50 đô la, phí 8 đô la.

• Giá trị nội tại: 60 – 50 = 10 đô la… nhưng phí chỉ 8 đô la?

Điều này nghĩa là quyền chọn thực tế đang “out-of-the-money” — hãy tính lại: nếu cổ phiếu là $60 :

• Giá trị nội tại: 60 – 50 = 10 đô la
• Phí quyền chọn là 8 đô la, thấp hơn giá trị nội tại? Điều này không hợp lý, vì vậy có thể giả định rằng:
• Nếu cổ phiếu là $50 , thì:
• Giá trị nội tại: $57 – $57 = $50
• Phần còn lại chính là giá trị ngoại tại, thể hiện nhà giao dịch đã trả để có khả năng sinh lợi từ biến động trong tương lai.

Tại sao điều này quan trọng: Ba chiến lược chiến thắng

1. Rõ ràng về rủi ro
Bằng cách phân chia giá trị nội tại và ngoại tại, bạn biết chính xác phần nào là lợi nhuận thực và phần nào là kỳ vọng. Giá ngoại tại cao so với nội tại đồng nghĩa rủi ro cao hơn. Điều này giúp bạn xác định xem quyền chọn phù hợp với mức chấp nhận rủi ro của mình hay không.

2. Thời điểm vào và thoát lệnh hợp lý
Bán quyền chọn khi giá trị ngoại tại còn nhiều (nhiều thời gian, biến động cao) giúp bạn thu được phí tối đa. Giữ đến hết hạn để tận dụng giá trị nội tại. Mua sau khi biến động giảm giúp bạn có quyền chọn rẻ hơn, có nhiều tiềm năng tăng giá.

3. Lựa chọn chiến lược phù hợp
Các chiến lược phức tạp như spread dựa trên so sánh giá trị nội tại và ngoại tại của nhiều mức giá thực hiện. Hiểu rõ các giá trị này giúp bạn thiết kế các chiến lược tận dụng thời gian mất giá, biến động hoặc hướng đi của thị trường.

Kết luận

Giá trị nội tại là điểm tựa—lợi nhuận thực ngày hôm nay. Giá trị ngoại tại là phần bạn đặt cược vào khả năng di chuyển trong tương lai. Các nhà giao dịch biết phân biệt rõ ràng giữa hai yếu tố này, không xem chúng như một con số duy nhất, giúp đưa ra quyết định chính xác hơn về thời điểm vào, thoát và xác định cơ hội định giá quá cao hoặc quá thấp. Lần tới khi bạn xem xét một quyền chọn, hãy tự hỏi: tôi đang trả tiền cho lợi nhuận hiện tại hay tiềm năng tương lai? Câu hỏi đó sẽ giúp bạn nâng cao khả năng ra quyết định.