SỔ LỆNH TẬP TRUNG (CENTRAL LIMIT ORDER BOOK)

Sổ lệnh tập trung (CLOB) là xương sống của nhiều thị trường tài chính, đóng vai trò như một hệ thống minh bạch và hiệu quả để khớp các lệnh mua và bán đối với các tài sản như cổ phiếu, trái phiếu hoặc tiền mã hóa. Cơ sở dữ liệu tập trung này ghi lại và ưu tiên tất cả các lệnh mở dựa trên giá và thời gian, tạo ra một thị trường năng động, thúc đẩy niềm tin và hỗ trợ giao dịch liền mạch.

Về bản chất, CLOB là một cơ sở dữ liệu thời gian thực liên tục cập nhật để phản ánh tất cả các lệnh mua (bid) và bán (ask) đang mở cho một tài sản cụ thể. Nó hoạt động với độ chính xác cao, đảm bảo các giao dịch được thực hiện một cách công bằng và hiệu quả.

▫️CẤU TRÚC SỔ LỆNH

• CLOB tổ chức các lệnh thành hai phía riêng biệt – bid (lệnh mua) và ask (lệnh bán).

• Các lệnh được sắp xếp theo giá, với giá mua cao nhất và giá bán thấp nhất ở vị trí đầu tiên, được gọi là “top of the book”.

• Khi có nhiều lệnh cùng mức giá, CLOB ưu tiên dựa trên thời gian, thực hiện các lệnh đến trước.

• Spread (khoảng chênh lệch giữa giá mua cao nhất và giá bán thấp nhất) là chỉ số quan trọng thể hiện tính thanh khoản thị trường và chi phí giao dịch.

▫️QUY TRÌNH KHỚP LỆNH

• Giao dịch xảy ra khi giá lệnh mua đáp ứng hoặc vượt qua giá lệnh bán, hoặc ngược lại, cho phép CLOB khớp lệnh ngay lập tức.

• Khớp một phần xảy ra khi số lượng lệnh không khớp hoàn toàn, ví dụ lệnh mua 222 cổ phiếu khớp với lệnh bán 111 cổ phiếu, phần còn lại vẫn nằm trong sổ lệnh.

• Quá trình khớp lệnh tự động này đảm bảo giao dịch nhanh chóng, chính xác (rất quan trọng trong các thị trường sôi động).

▫️CẬP NHẬT THỜI GIAN THỰC

• Sổ lệnh liên tục thay đổi khi có lệnh mới được đặt, thực hiện, hoặc hủy bỏ.

• Nhà giao dịch có thể xem độ sâu của sổ lệnh, thể hiện khối lượng lệnh ở các mức giá khác nhau, cung cấp thông tin giá trị về cung-cầu thị trường.

CLOB là nền tảng của các hệ thống giao dịch hiện đại, mang lại nhiều lợi ích hấp dẫn:

► Minh bạch sổ lệnh công khai hiển thị giá mua và bán theo thời gian thực, giúp nhà giao dịch tự tin ra quyết định.

► Việc tập trung các lệnh giúp CLOB thu hút đa dạng thành phần tham gia, tăng khả năng khớp lệnh và thu hẹp spread.

► Cạnh tranh trong CLOB cân bằng cung-cầu, góp phần xác lập giá thị trường công bằng.

► Thuật toán khớp lệnh tiên tiến đảm bảo giao dịch nhanh chóng, chính xác, hỗ trợ thị trường khối lượng lớn.

► CLOB hỗ trợ nhiều loại lệnh (limit, market, stop-loss, v.v.), phục vụ đa dạng chiến lược giao dịch.

Tuy nhiên, CLOB cũng đối mặt với một số thách thức như Thực hiện lệnh và Gian lận thị trường.

🔻THỰC HIỆN LỆNH
Trong các thị trường biến động (crypto), biến động giá nhanh có thể dẫn đến trượt giá (slippage), khi lệnh được thực hiện ở mức giá khác so với dự kiến. Nguy cơ này làm nổi bật tầm quan trọng của các công cụ chiến lược như lệnh giới hạn/thuật toán giao dịch nâng cao, hỗ trợ nhà giao dịch thích ứng với biến động thị trường nhanh.

🔻GIAN LẬN THỊ TRƯỜNG
Tính minh bạch của CLOB, dù là lợi thế, cũng có thể bị lợi dụng. Những nhà giao dịch có nguồn lực lớn có thể thực hiện các hành vi như spoofing (đặt lệnh lớn mà họ không có ý định thực hiện để tạo ra ấn tượng sai về cung-cầu thị trường).