Việc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản điều chỉnh lãi suất, nhìn bề ngoài tưởng chỉ là chính sách tiền tệ của riêng họ, nhưng thực tế lại có sức sát thương cực lớn đối với thị trường tiền mã hóa. Vì sao? Bởi vì trong những năm qua, trò chơi kiếm tiền dựa trên chênh lệch lãi suất đồng yên – vốn là trụ cột cấp vốn cho thị trường crypto – đã bị đợt tăng lãi suất này chặt đứt ngay lập tức. Ngắn hạn, điều này sẽ dẫn đến cạn kiệt thanh khoản, cháy tài khoản do đòn bẩy cao, và tâm lý hoảng loạn bùng phát đồng thời; nhưng nếu nhìn về dài hạn, sau cơn hoảng loạn, vùng giá thấp lại có thể trở thành cơ hội vào hàng – với điều kiện bạn phải nhìn thấu nhịp điệu chính sách và chọn đúng tài sản.

Trước tiên nói về cách thức hoạt động của trò chơi này. Trước đây, lãi suất tại Nhật Bản gần như bằng 0, vốn toàn cầu đi vay ồ ạt đồng yên với chi phí thấp, sau đó đổi sang USD rồi đổ vào những tài sản biến động mạnh như Bitcoin, Ethereum, kết hợp các giao thức DeFi để tăng đòn bẩy kiếm lợi nhuận. Quy mô giao dịch arbitrage đồng yên này lớn đến mức nào? Ước tính thận trọng là 4 đến 5 nghìn tỷ USD, chiếm khoảng 20-30% nguồn vốn mới đổ vào thị trường crypto. Nói cách khác, một phần lớn thanh khoản của thị trường crypto được duy trì nhờ trò chơi lấy tiền đẻ ra tiền này.

Nhưng một khi Nhật Bản tăng lãi suất, toàn bộ logic sụp đổ. Đầu tiên, chi phí vay tiền tăng vọt, các khoản vay đồng yên trước đây gần như lãi suất 0 nay lãi bắt đầu tăng mạnh, những người kiếm tiền từ chênh lệch lãi suất lập tức mất đi phần lớn lợi nhuận. Thứ hai, đồng yên tăng giá, đồng nghĩa khi trả nợ phải bỏ ra nhiều USD hơn để đổi lấy yên. Nhà đầu tư không còn lựa chọn nào khác ngoài việc bán gấp tài sản crypto đang nắm giữ, đổi sang USD rồi chuyển thành yên để trả nợ. Khi dòng tiền tháo chạy hàng loạt, thanh khoản của thị trường crypto lập tức bị rút cạn.

Nhìn vào số liệu lịch sử mới thấy mức độ tàn khốc. Tháng 8/2024, Nhật Bản tăng lãi suất 25 điểm cơ bản, Bitcoin từ 65,000 USD lao dốc xuống 49,000 USD, giảm hơn 24% chỉ trong 1 tháng. Tháng 12/2025, chỉ cần thị trường dự đoán khả năng tăng lãi suất, Bitcoin đã giảm 3,000 USD, Ethereum giảm 5%. Và đó vẫn chưa phải là điều đáng sợ nhất.

Đòn chí mạng nằm ở những người chơi đòn bẩy 50x, 100x trong thị trường crypto. Tăng lãi suất khiến giá giảm và tỷ giá biến động, rất dễ kích hoạt lệnh thanh lý tự động. Một khi thanh lý bắt đầu, giá càng giảm sâu, lại càng quét thêm nhiều lệnh thanh lý khác, hình thành vòng xoáy tử thần. Một ngày cháy tài khoản hàng tỷ USD trong môi trường này cũng chỉ là chuyện thường. Hơn nữa, Nhật Bản là ngân hàng trung ương lớn cuối cùng rút khỏi chính sách nới lỏng, nên động thái này ở một góc độ nào đó còn đánh dấu bước ngoặt của thanh khoản toàn cầu.