Divergencia Bán RSI: Cách Dự đoán Các Xu hướng Đảo chiều trên Thị trường Chứng khoán

Phân tích kỹ thuật cung cấp nhiều công cụ cho những người muốn giao dịch trên thị trường chứng khoán chính xác hơn. Trong số đó, Chỉ số Sức mạnh tương đối (RSI) nổi bật như một trong những bộ dao động hiệu quả nhất, đặc biệt khi kết hợp với khái niệm phân kỳ giảm RSI. Phương pháp này cho phép các nhà giao dịch phát hiện sự thay đổi hướng đi trước, nâng cao đáng kể chất lượng các quyết định giao dịch của họ.

RSI: Nền tảng của một Chỉ báo Động lực

Chỉ số Sức mạnh tương đối (RSI, viết tắt của Relative Strength Index) là một bộ dao động đo lường mức độ tương đối giữa các chuyển động tăng và giảm của giá. Chức năng chính của nó là xác định các điều kiện thị trường cực đoan, đặc biệt là các tình huống khi một tài sản bị mua hoặc bán quá mức.

Cách hoạt động của phép tính:

Công thức toán học của RSI chuẩn hóa mối quan hệ giữa lợi nhuận và tổn thất trên một thang cố định từ 0 đến 100. Đối với một khoảng thời gian xác định (generally 14 kỳ), chỉ báo so sánh trung bình các mức đóng cửa tăng với trung bình các mức đóng cửa giảm. Việc chuẩn hóa này có lợi thế quan trọng: làm mượt các biến động cực đoan của giá, giảm tín hiệu giả và cung cấp thông tin đáng tin cậy hơn về đà thị trường.

Diễn giải các vùng cực đoan: Quá mua và Quá bán

Khi RSI vượt qua 70, được xem là tài sản đang trong trạng thái quá mua, thường báo hiệu các điều chỉnh giảm sắp tới. Ngược lại, các giá trị dưới 30 cho thấy trạng thái quá bán, dự báo khả năng bật tăng trở lại. Tuy nhiên, các điều kiện này không đảm bảo thay đổi ngay lập tức; giá có thể duy trì trong vùng cực đoan trong thời gian dài nếu có đủ đà.

Mức 50 của RSI đóng vai trò như một vùng trung tâm quan trọng để xác nhận tính liên tục của xu hướng. Khi chỉ số dao động giữa 50 và quá mua (70), điều này gợi ý về sự củng cố tăng giá. Nếu dao động giữa 50 và quá bán (30), cho thấy sự củng cố giảm giá. Động thái này rất quan trọng để phân biệt giữa các điều chỉnh tạm thời và các thay đổi hướng đi thực sự.

Phân kỳ giảm RSI: Tín hiệu đảo chiều mạnh nhất

Phân kỳ giảm RSI xảy ra khi giá của tài sản tạo đỉnh cao hơn, nhưng chỉ số tạo đỉnh thấp hơn trong cùng khoảng thời gian đó. Sự lệch pha này tiết lộ rằng nhu cầu đang mất dần sức mạnh, dự báo một đợt giảm giá sắp tới.

Ví dụ thực tế với Disney (NYSE: DIS):

Trong năm 2021, cổ phiếu Walt Disney phát triển một xu hướng tăng rõ ràng, tạo đỉnh cao hơn theo thời gian. Đồng thời, RSI nằm trong vùng quá mua (trên 70) nhưng không tạo đỉnh cao hơn; ngược lại, mỗi lần cố gắng phục hồi của chỉ số đều dẫn đến các đỉnh thấp hơn. Phân kỳ giảm RSI này đã cảnh báo trước. Sự đảo chiều giảm giá xảy ra vào tháng 2 năm 2022 và duy trì hơn một năm, chứng minh sức mạnh dự đoán của cấu hình này.

Phân kỳ tăng: Dự đoán các đợt bật lại từ quá bán

Hiện tượng ngược lại cũng tồn tại: phân kỳ tăng xuất hiện khi giá tạo đáy thấp hơn, nhưng RSI tạo đáy cao hơn trong vùng quá bán. Điều này cho thấy các người mua đang ngày càng mạnh lên mặc dù có áp lực giảm giá.

Trường hợp nghiên cứu với Broadcom (NASDAQ: AVGO):

Cổ phiếu Broadcom trong năm 2022 thể hiện xu hướng giảm với các đáy ngày càng thấp hơn. RSI, nằm trong vùng cực đoan quá bán (dưới 30), bắt đầu hình thành các đáy cao hơn. Phân kỳ tăng này dự báo một sự đảo chiều tăng giá, và thực tế đã xảy ra vài tuần sau đó, xác nhận khả năng dự đoán của tín hiệu này.

Tín hiệu giao dịch mạnh mẽ: Kết hợp nhiều điều kiện

Để tăng độ tin cậy của tín hiệu, RSI không nên sử dụng riêng lẻ. Các giao dịch hiệu quả nhất kết hợp ba điều kiện:

Cho các lệnh mua dài hạn:

1. RSI đạt vùng quá bán (dưới 30)
2. Sau đó, chỉ số trở lại gần vùng trung bình dao động
3. Giá phá vỡ một đường xu hướng giảm trước đó

Cho các lệnh bán khống:

1. RSI đạt vùng quá mua (trên 70)
2. Chỉ số giảm trở lại về vùng trung bình
3. Giá phá vỡ một đường xu hướng tăng trước đó

Ba điều kiện này hoạt động cùng nhau: vùng cực đoan là điều kiện cần thiết, trong khi phá vỡ xu hướng trước đó là điều kiện đủ. Sự kết hợp này nâng cao đáng kể khả năng thành công.

Trường hợp toàn diện: Tesla trong bối cảnh thị trường biến động

Trong giai đoạn 2019 đến 2022, cổ phiếu Tesla (NASDAQ: TSLA) đã cung cấp nhiều bài học về cách giao dịch với RSI:

Tháng 5 năm 2019, chỉ số đạt vùng quá bán. Sau khi phục hồi, giá phá vỡ xu hướng giảm trước đó, tạo cơ hội mua rõ ràng. Trong những tháng tiếp theo, RSI nhiều lần đạt vùng quá mua, nhưng vẫn duy trì các đỉnh cao hơn theo thời gian. Điều này xác nhận rằng mỗi đợt điều chỉnh là cơ hội để tăng vị thế mua dài hạn, chứ không phải thoát khỏi thị trường.

Động thái thay đổi rõ rệt vào tháng 10 năm 2021. Mặc dù RSI đạt vùng quá mua, nhưng không thể đạt lại các đỉnh cũ, trong khi giá tạo các đỉnh thấp hơn. Phân kỳ giảm RSI này là cảnh báo về điều sắp tới: tháng 12, xu hướng tăng ba năm bị phá vỡ và giá bắt đầu giảm mạnh.

Củng cố hệ thống: Kết hợp RSI-MACD

Để các nhà giao dịch tìm kiếm tín hiệu đáng tin cậy hơn, kết hợp RSI với MACD (Hội tụ và Phân kỳ Trung bình động) cung cấp thêm xác nhận.

Quy trình như sau:

• RSI đạt vùng cực đoan (quá mua hoặc quá bán)
• RSI trở lại gần vùng trung bình
• MACD cắt đường trung bình của histogram theo hướng ngược lại xu hướng trước đó (xác nhận sự thay đổi đà)
• Giao dịch kết thúc khi MACD cắt đường SIGNAL theo hướng ngược lại

Áp dụng với Block Inc. (NYSE: SQ):

Tháng 11 năm 2020, RSI báo hiệu quá mua. Khi chỉ số giảm xuống, MACD xác nhận sự thay đổi đà bằng cách cắt xuống dưới đường trung bình của histogram. Sự hội tụ này tạo ra một lệnh bán hiệu quả, duy trì lợi nhuận trong nhiều tháng, cho đến khi MACD cắt lại lên trên đường SIGNAL vào tháng 3 năm 2022.

Meta Platforms: Xác thực xu hướng qua mức 50

Cổ phiếu Meta Platforms (NASDAQ: META) cho thấy cách mức 50 của RSI đóng vai trò như một bộ xác nhận xu hướng. Sau khi thoát khỏi vùng quá bán vào tháng 3 năm 2020, chỉ số duy trì trong khoảng giữa 50 và vùng quá mua trong nhiều tháng, xác nhận sự củng cố tăng giá của giá. Các đợt điều chỉnh sau đó không bao giờ xuống dưới mức 50, củng cố xu hướng chính.

Khi cuối cùng RSI rơi xuống dưới 50 vào tháng 2 năm 2022, sự phá vỡ đường xu hướng tăng trước đó đã xảy ra. Mẫu hình này xác nhận một chuyển đổi sang trạng thái củng cố giảm giá, trong đó chỉ số dao động giữa quá bán và mức 50, xác nhận hướng đi mới của thị trường.

Hạn chế và Thực hành tốt nhất

RSI, như bất kỳ chỉ báo kỹ thuật nào, đôi khi tạo ra tín hiệu giả, đặc biệt trên các khung thời gian rất ngắn. Nó không phải là phép màu, mà là một công cụ cần được tích hợp vào phân tích kỹ thuật rộng hơn, bao gồm xác nhận xu hướng qua các biểu đồ.

Phân kỳ giảm RSI là một trong những tín hiệu mạnh nhất khi xuất hiện trong vùng quá mua trong các xu hướng tăng. Tuy nhiên, luôn cần có xác nhận qua biểu đồ (phá vỡ xu hướng trước đó) để tăng khả năng thành công.

Kết hợp với các chỉ báo khác, đặc biệt MACD, làm tăng độ bền của hệ thống ra quyết định. Các nhà giao dịch giỏi nhất không dựa vào một chỉ báo duy nhất, mà xây dựng các hệ thống trong đó nhiều xác nhận hội tụ trước khi thực hiện các lệnh giao dịch.

Kỷ luật trong việc tuân thủ các quy tắc này, bất kể sự thiếu kiên nhẫn hay cảm xúc trong thời điểm đó, là điểm khác biệt giữa các nhà giao dịch sinh lời đều đặn và những người gây ra thua lỗ.