Tại sao các nhà giao dịch cần hiểu mối quan hệ giữa lực mua và lực bán

Khi xem cách giao dịch cổ phiếu hoặc tài sản tài chính, nhiều người thường bỏ qua nguyên tắc cơ bản nhất, đó là sức mua và sức bán xuất phát từ nhu cầu của người mua và người bán. Nếu hiểu rõ nguyên tắc này đủ tốt, bạn sẽ có khả năng đọc thị trường và dự đoán biến động giá chính xác hơn.

Cầu và cung: Hai lực lượng thúc đẩy thị trường tài chính

Trong khoa học kinh tế, khái niệm cầu và cung được xem là nền tảng vì nó giải thích nguồn gốc của giá cả.

Cầu là mong muốn mua hàng hóa hoặc tài sản ở các mức giá khác nhau. Khi vẽ đồ thị, bạn sẽ có đường cầu thể hiện rằng: ở mức giá thấp, mọi người muốn mua nhiều hơn, và ở mức giá cao, mọi người muốn mua ít hơn.

Cung ngược lại là số lượng người bán sẵn lòng bán: ở mức giá cao, người bán muốn bán nhiều hơn, còn ở mức giá thấp, người bán muốn bán ít đi.

Hiểu về hành vi của người mua: Tại sao giá thấp lại thu hút mua vào?

Nguyên nhân khiến giá giảm làm tăng cầu đến từ hai yếu tố:

Thứ nhất, Ảnh hưởng thu nhập - Khi hàng hóa trở nên rẻ, tiền trong túi bạn có sức mua lớn hơn. Bạn không chỉ có thể mua hàng đó mà còn có thể mua các thứ khác nữa.

Thứ hai, Ảnh hưởng thay thế - Khi hàng hóa trở nên rẻ so với các lựa chọn khác, bạn sẽ chuyển sang dùng hàng này thay thế. Ví dụ, nếu sản phẩm A giảm giá và so sánh với sản phẩm B không giảm giá, rõ ràng phần lớn mọi người sẽ chuyển sang dùng A.

Ngoài giá cả, nhu cầu mua còn phụ thuộc vào các yếu tố khác như:

• Thu nhập của người tiêu dùng
• Giá của hàng hóa thay thế
• Sở thích cá nhân
• Số lượng người mua trên thị trường
• Dự báo giá trong tương lai

Các yếu tố khác: Tại sao người bán muốn bán nhiều hơn khi giá cao?

Với phía người bán, nguyên tắc khá đơn giản: ở mức giá cao, lợi nhuận trên mỗi đơn vị tăng, nên người bán sẵn lòng sản xuất hoặc bán hàng với khối lượng lớn hơn.

Các yếu tố khác ảnh hưởng đến quyết định của người bán:

• Chi phí sản xuất
• Giá các hàng thay thế có thể sản xuất
• Số lượng đối thủ cạnh tranh
• Công nghệ hiện có
• Dự báo giá trong tương lai

Cân bằng: Điểm thị trường ngưng thay đổi

Chỉ riêng cầu hoặc cung không thể quyết định giá cả. Giá thực tế hình thành tại điểm cân bằng - nơi đường cầu và đường cung giao nhau.

Tại điểm này, lượng người muốn mua đúng bằng lượng người muốn bán, do đó giá có xu hướng ổn định hơn.

Điều gì xảy ra nếu giá vượt quá cân bằng? Cung vượt quá cầu - người bán muốn bán nhiều hơn, còn người mua mua ít đi. Kết quả là giá bị đẩy xuống.

Điều gì xảy ra nếu giá thấp hơn cân bằng? Cầu vượt quá cung - người mua muốn mua nhiều hơn, còn người bán bán ít hơn. Kết quả là giá bị kéo lên.

Thị trường chứng khoán không khác gì thị trường hàng hóa tự nhiên

Cổ phiếu cũng là hàng hóa, chỉ khác là sản phẩm thay thế cho doanh nghiệp. Giá cổ phiếu phản ánh mức độ người ta muốn sở hữu doanh nghiệp đó đến đâu.

Khi có tin tốt: Người mua tăng lên, cầu tăng, giá tăng.

Khi có tin xấu: Người bán tăng lên, cung tăng, giá giảm.

Giao dịch dựa trên nguyên lý cầu và cung

Nhớ rằng: Đường hỗ trợ và kháng cự chính là sức mua và sức bán.

Hỗ trợ (Support) là mức giá có lực mua mạnh - nhiều nhà đầu tư tin rằng mức giá này là mua được, do đó tạo ra cầu cản trở giá giảm.

Kháng cự (Resistance) là mức giá có lực bán mạnh - nhóm nhà đầu tư khác thấy giá đã cao và muốn bán, tạo ra cung cản trở giá tăng.

Khu vực cung cầu: Kỹ thuật giao dịch nâng cao

Kỹ thuật này tìm kiếm vùng tạo đáy - khu vực giá dao động khi lực mua và lực bán cân bằng. Sau đó, nhà giao dịch chờ đợi giá bứt phá (break out) khỏi vùng này.

Mẫu hình 1: Khu vực cung cầu: Drop Base Rally (DBR)

Giá giảm mạnh (Drop) do cung quá nhiều, sau đó vượt mức thấp cùng với lực mua vào, giá dao động trong phạm vi (Base). Khi tin tốt đến, lực mua trở nên mạnh mẽ hơn, và giá lật đổ (Rally) khỏi vùng này.

Mẫu hình 2: Khu vực cung: Rally Base Drop (RBD)

Giá tăng nhanh (Rally) do cầu quá lớn, sau đó điều chỉnh tăng cùng lực bán vào, giá dao động trong phạm vi (Base). Khi tin xấu đến, lực bán mạnh hơn, giá rơi xuống (Drop) khỏi vùng này.

Giao dịch theo xu hướng tiếp diễn

Phần lớn thời gian, giá không đảo chiều mà tiếp tục theo hướng ban đầu. Khi có sự điều chỉnh nhỏ, giá sẽ vượt qua vùng điều chỉnh và tiếp tục đi theo xu hướng.

Xu hướng tăng: Rally → Base → Rally (RBR)
Giá tăng → điều chỉnh → bứt phá tăng

Xu hướng giảm: Drop → Base → Drop (DBD)
Giá giảm → điều chỉnh → bứt phá giảm

Phân tích nến: cầu và cung trong một cây nến

Nến xanh (Close > Open): Giá đóng cửa cao hơn giá mở cửa = lực mua thắng = lực cản cầu tăng tín hiệu xu hướng tăng.

Nến đỏ (Close < Open): Giá đóng cửa thấp hơn giá mở cửa = lực bán thắng = lực cản cung giảm tín hiệu xu hướng giảm.

Doji (Close ≈ Open): Giá mở và đóng gần nhau = cân bằng = chưa rõ ai thắng, có thể đổi chiều hoặc tiếp tục tùy thuộc yếu tố tiếp theo.

Tóm tắt những điểm quan trọng cần biết cho nhà giao dịch

Cầu và cung không chỉ là lý thuyết kinh tế, đó là chìa khóa mở cánh cửa hiểu thị trường. Dù là thị trường tài chính, chứng khoán hay hàng hóa, khi bạn biết được lực mua và lực bán ở đâu, bạn sẽ biết giá sẽ đi về đâu. Và từ đó, việc kiếm lời qua giao dịch chỉ còn là vấn đề của việc đứng đúng phía của chuyển động đó.

Điều quan trọng nhất: luyện tập nhìn biểu đồ nến, quan tâm đến dữ liệu các yếu tố, và thực hành theo hệ thống của riêng bạn cho đến khi nó trở thành điều mới mẻ. Đừng vội vàng, qua nhiều lần lặp lại, bạn sẽ hiểu rõ hơn.