2025年投資者必讀：如何選擇合適的避險貨幣與避險工具

Các biến động của thị trường tài chính vô tận, rủi ro và cơ hội thường đi đôi với nhau. Tuy nhiên, khi các chấn động kinh tế gia tăng, mức giảm của thị trường vượt xa dự kiến, các nhà đầu tư thông thái sẽ chuyển hướng sang các loại tài sản có chức năng bảo vệ. Nhìn lại các sự kiện khủng hoảng lớn trong quá khứ, từ dịch COVID-19 đến xung đột địa chính trị, lượng lớn vốn đã đổ vào các tài sản trú ẩn để tránh thiệt hại. Trong bối cảnh như vậy, việc hiểu đặc tính của các đồng tiền trú ẩn trở nên vô cùng quan trọng.

1. Đồng tiền trú ẩn là gì?

Đồng tiền trú ẩn về bản chất là những đồng tiền lưu thông có khả năng duy trì sự ổn định tương đối và chống mất giá mạnh trong thời kỳ thị trường biến động, bất ổn kinh tế. Theo mức độ công nhận của thị trường tài chính quốc tế, các đồng tiền trú ẩn chính gồm ba loại: đô la Mỹ là đồng tiền dự trữ toàn cầu, yên Nhật do đặc tính lãi suất thấp, và franc Thụy Sỹ nhờ vào tính trung lập chính trị.

2. Chi tiết về năm đồng tiền trú ẩn hàng đầu

Đô la Mỹ: Lựa chọn trú ẩn hàng đầu toàn cầu

Là đồng tiền dự trữ của thế giới, đô la Mỹ sở hữu tính thanh khoản và độ tín nhiệm không thể so sánh. Trong thời kỳ biến động dữ dội của thị trường, nhà đầu tư thường bán tháo cổ phiếu thậm chí trái phiếu để đổi lấy tiền mặt đô la Mỹ. Mặc dù thị trường vốn của Mỹ có thể điều chỉnh, chỉ số đô la Mỹ thường tăng cao, chứng minh tính chất trú ẩn của nó. Xét về góc độ phân bổ danh mục đầu tư, đô la Mỹ vẫn là một trong những tài sản không thể thiếu.

Franc Thụy Sỹ: Sự lựa chọn ổn định nhất

Lý do franc Thụy Sỹ được đánh giá cao là do hệ thống chính trị ổn định của Thụy Sỹ và hệ thống tài chính hoàn chỉnh. Chính phủ Thụy Sỹ theo đuổi chính sách trung lập vĩnh viễn, giảm thiểu rủi ro địa chính trị; hệ thống ngân hàng quy chuẩn, biến động của thị trường vốn tương đối hạn chế, tỷ lệ thất nghiệp thấp, số liệu cân bằng thương mại xuất sắc. Tổng thể, franc Thụy Sỹ là một trong những đồng tiền trú ẩn có rủi ro thấp nhất.

Yên Nhật: Mục tiêu tự nhiên của giao dịch lãi suất chênh lệch

Yên Nhật lâu nay luôn đứng đầu danh sách các đồng tiền trú ẩn, chủ yếu dựa trên hai đặc điểm. Thứ nhất, lãi suất của yên Nhật cực thấp, khiến nó trở thành đồng tiền vay mượn lý tưởng trong các giao dịch chênh lệch lãi suất ngoại hối — nhà đầu tư vay yên Nhật lãi thấp để mua các đồng tiền có lãi cao nhằm kiếm chênh lệch. Thứ hai, yên Nhật có tính thanh khoản mạnh mẽ, nhà đầu tư có thể rút tiền bất cứ lúc nào, đáp ứng nhu cầu linh hoạt trong phân bổ vốn.

Euro: Lựa chọn trú ẩn tiềm năng trong mức giá cao

Euro xếp thứ hai trong hệ thống tiền tệ toàn cầu, chỉ sau đô la Mỹ. Xét đến áp lực mất giá dài hạn của đô la Mỹ, một số nhà đầu tư có thể dần chuyển sang euro như một công cụ trú ẩn thay thế, nhằm đa dạng hóa rủi ro đầu tư hơn nữa.

Baht Thái Lan: Khả năng đồng tiền trú ẩn mới nổi

Dù mức độ công nhận của baht Thái Lan trong vai trò đồng tiền trú ẩn không bằng bốn đồng tiền trên, dữ liệu lịch sử cho thấy, trong thời kỳ Fed cắt giảm lãi suất, căng thẳng thương mại gia tăng, biến động của các đồng tiền khu vực, baht vẫn thể hiện sự ổn định tương đối. Điều này gợi ý rằng, baht có tiềm năng trú ẩn nhất định, và trong bối cảnh các đồng tiền trú ẩn chính có tính thanh khoản đã bão hòa, nó có thể trở thành lựa chọn bổ sung.

3. Toàn cảnh các công cụ trú ẩn truyền thống

Vàng: Đầu tư trú ẩn lâu dài

Vàng được mệnh danh là công cụ trú ẩn kinh điển nhất, mỗi khi thị trường rung lắc, nhà đầu tư thường chuyển sang vàng. Đặc tính trú ẩn của vàng chủ yếu thể hiện qua:

Vàng là tài sản vật chất, khác với tiền giấy có thể in ấn phát hành, giá trị của nó không bị ảnh hưởng bởi chính sách lãi suất của chính phủ, đồng thời tự nhiên tránh được rủi ro lạm phát. Giá vàng thường có mối quan hệ tích cực với đô la Mỹ; khi đô la mất giá, vàng thường tăng giá, khi đô la tăng giá, vàng giảm, mối liên hệ này đảm bảo giá trị của vàng ổn định. Từ xưa đến nay, vàng được các quốc gia xem như chuẩn mực giá trị, có đặc tính tiền tệ vượt thời gian. Trong đại dịch toàn cầu, giá vàng dao động trong phạm vi nhất định, khi tâm lý hoảng loạn gia tăng, nhà đầu tư vẫn chọn vàng làm tài sản trú ẩn chính.

Chỉ số VIX: Công cụ đo lường tâm lý hoảng loạn

Chỉ số VIX còn gọi là chỉ số sợ hãi, về bản chất là chỉ số biến động ngụ ý của S&P 500, dùng để đo lường mức độ hoảng loạn của nhà đầu tư đối với thị trường. Khi chỉ số VIX tăng, thường đi kèm với giảm điểm của thị trường chứng khoán, phản ánh tâm lý bi quan gia tăng, hoạt động giao dịch giảm sút. Trong thời kỳ khủng hoảng kinh tế toàn cầu, tâm lý hoảng loạn của nhà đầu tư thường kéo dài, việc đưa chỉ số VIX vào danh mục có thể xem như một biện pháp phòng ngừa rủi ro.

4. Bitcoin: Công cụ trú ẩn hay là hàng đầu cơ?

Là “vàng kỹ thuật số”, biến động mạnh của Bitcoin luôn bị nghi ngờ làm giảm khả năng trú ẩn. Các chuyên gia chỉ ra rằng, thị trường Bitcoin hiện vẫn chủ yếu do tâm lý đầu cơ chi phối, thiếu các ví dụ lịch sử đủ lớn để chứng minh khả năng trú ẩn thực sự của nó.

Hạn chế về thanh khoản và vốn hóa: Tổng vốn hóa cao nhất của Bitcoin chỉ khoảng 350 tỷ USD, so với quy mô thị trường chứng khoán khổng lồ là rất nhỏ. Giao dịch tiền điện tử có tính thanh khoản thấp hơn nhiều so với cổ phiếu truyền thống, giao dịch lớn dễ gây biến động giá, thị trường dễ bị ảnh hưởng bởi các cá nhân có sức mạnh tài chính lớn.

Dữ liệu lịch sử và nhận thức hạn chế: Là sản phẩm mới, Bitcoin thiếu các lịch sử lâu dài như vàng hay cổ phiếu, dữ liệu để xác minh còn thiếu, cộng đồng nhận thức chưa đầy đủ, dễ bị thông tin sai lệch dẫn dắt.

Các yếu tố ảnh hưởng phức tạp: Giá Bitcoin ngoài bị ảnh hưởng bởi cung cầu còn phải xem xét các chính sách quản lý của các quốc gia, chi phí khai thác, tổng tỷ lệ băm của mạng lưới, nhiều biến số khác, khiến xu hướng giá khó dự đoán.

5. So sánh các đồng tiền trú ẩn và công cụ trú ẩn

6. Các yếu tố kích hoạt tâm lý trú ẩn

Tín hiệu hoảng loạn thị trường: Chỉ số VIX tăng vọt, chỉ số chứng khoán giảm mạnh, lợi suất trái phiếu chính phủ giảm (dòng tiền chảy vào trái phiếu chính phủ)

Xung đột địa chính trị: Chiến tranh, căng thẳng thương mại, bất ổn bầu cử

Dữ liệu kinh tế xấu đi: Tốc độ tăng trưởng GDP chậm lại, tỷ lệ thất nghiệp tăng, lạm phát mất kiểm soát

Sự kiện đen: Dịch bệnh bùng phát, thiên tai, khủng hoảng tổ chức tài chính

7. Các phương thức giao dịch tài sản trú ẩn

Nhà đầu tư có thể phân bổ các đồng tiền trú ẩn và công cụ trú ẩn qua nhiều kênh:

Giao dịch ngoại hối giao ngay: Mua bán trực tiếp các cặp tiền tệ liên quan, giao nhận thực tế

Hợp đồng tương lai và quyền chọn: Thực hiện phòng ngừa rủi ro hoặc đòn bẩy, quản lý vị thế linh hoạt

Quỹ ETF (Exchange-Traded Fund): Như quỹ tăng giá đô la Mỹ, cung cấp lựa chọn đầu tư thụ động tiện lợi

Hợp đồng chênh lệch (CFD): Giao dịch chênh lệch giá của tài sản, hỗ trợ giao dịch hai chiều, có thể kiếm lợi trong cả thị trường tăng hoặc giảm

8. Gợi ý phân bổ trú ẩn năm 2025

Không có công cụ tài chính nào có thể mãi mãi là nơi trú ẩn an toàn, theo thời gian, các công cụ trú ẩn cũng không ngừng phát triển. Dựa trên các loại rủi ro cụ thể, nhà đầu tư cần linh hoạt điều chỉnh tỷ trọng phân bổ tài sản trú ẩn.

Trong bối cảnh thị trường năm 2025, đề xuất kết hợp các đồng tiền trú ẩn và công cụ trú ẩn để xây dựng hệ thống phòng ngừa rủi ro đa tầng. Phân bổ cơ bản có thể xem xét kết hợp đô la Mỹ và yên Nhật, bổ sung vàng làm điểm neo của tài sản vật chất, đồng thời điều chỉnh tỷ trọng chỉ số VIX theo biến động thị trường. Đối với nhà đầu tư có khả năng chịu rủi ro cao, có thể khám phá các đồng tiền thay thế như franc Thụy Sỹ hoặc Baht Thái để đạt được quản lý rủi ro tinh vi hơn.