Lựa chọn cổ phiếu vũ khí như thế nào? Hướng dẫn bố trí các ông lớn trên thị trường Mỹ và Đài Loan

Toàn cầu bất ổn, ngân sách quốc phòng tăng vọt hàng năm. Từ Ukraine, Palestine đến eo biển Đài Loan, mỗi điểm nóng đều thúc đẩy dòng chảy vốn — cổ phiếu quốc phòng trở thành tâm điểm chú ý của thị trường. Nhưng không phải tất cả các công ty mang danh quân sự đều đáng để đầu tư, chìa khóa nằm ở việc chọn đúng mục tiêu.

Tại sao hiện nay lại bàn về đầu tư vào cổ phiếu quốc phòng?

Chiến tranh hiện đại đã đổi thay diện mạo. Drone, tên lửa chính xác, chiến tranh thông tin thay thế chiến thuật dựa vào số lượng người. Các quốc gia có thể không tăng số quân, nhưng đầu tư công nghệ thì ngày càng điên cuồng hơn. Trong thời kỳ giảm sinh, chi tiền mua sắm trang bị còn rẻ hơn nuôi quân, các chính phủ đều rõ điều này.

Dữ liệu rõ ràng nhất là gì? Các cường quốc quân sự như Trung Quốc, Đài Loan, Mỹ đều đã tăng ngân sách quốc phòng trong hai năm qua. Đây không phải là điều chỉnh tạm thời mà là xu hướng dài hạn. Chính trị khu vực nóng lên, cạnh tranh giữa các cường quốc gay gắt hơn, chi tiêu quốc phòng chỉ có xu hướng tăng cao.

Logic nền tảng khi chọn cổ phiếu quốc phòng

Nhiều người nghĩ quá đơn giản về cổ phiếu ngành công nghiệp quốc phòng, cho rằng chỉ cần bán cho quân đội là xong. Thực tế, việc chọn cổ phiếu quốc phòng cần chú ý đến ba chỉ số cốt lõi:

Tỷ lệ doanh thu từ quốc phòng
Một công ty nếu doanh thu từ đơn hàng quân sự chưa tới 30%, thì không thể gọi là cổ phiếu quốc phòng thuần túy. Ví dụ, Caterpillar dù được xếp vào ngành quốc phòng, nhưng doanh thu quân sự chưa tới 30%, lĩnh vực chính vẫn là thiết bị công nghiệp. Do đó, biến động giá cổ phiếu chủ yếu phụ thuộc vào nhu cầu xây dựng hạ tầng toàn cầu, chứ không phải ngân sách quốc phòng. Những công ty biên giới này dễ bị nhầm lẫn.

Độ sâu của lợi thế cạnh tranh (lợi thế hàng rào cạnh tranh)
Ngành công nghiệp quốc phòng có rào cản gia nhập cao nhất thế giới. Tại sao? Vì liên quan đến an ninh quốc gia, khách hàng là chính phủ, việc xây dựng lòng tin mất nhiều năm, thậm chí hàng thập kỷ. Rào cản công nghệ cũng rất cao — công nghệ tiên tiến nhất của nhân loại đều nằm trong phòng thí nghiệm và quân đội, còn lĩnh vực dân dụng thường là hàng đã lỗi thời. Điều này khiến các doanh nghiệp dẫn đầu gần như không thể bị thay thế, giá cổ phiếu vì thế có nền tảng tự nhiên vững chắc.

Tính ổn định của hoạt động dân dụng
Đây là điểm dễ bị bỏ qua. Một số công ty như Boeing, Raytheon, dù đơn hàng quân sự ổn định, nhưng nếu bộ phận dân dụng gặp vấn đề, giá cổ phiếu cũng sẽ sụt giảm mạnh. Bạn nghĩ mình mua cổ phiếu hưởng lợi từ ngành quốc phòng, nhưng thực tế lại bị suy thoái dân dụng và các vấn đề kiện tụng kéo theo.

Phân tích các tầng lớp cổ phiếu quốc phòng của Mỹ

Tầng đầu tiên: đại diện cho ngành quốc phòng thuần túy

Northrop Grumman(NOC)
Nhà sản xuất quốc phòng lớn thứ tư toàn cầu, đồng thời là nhà chế tạo radar lớn nhất thế giới. Độ thuần cao nhất — hầu như toàn bộ hoạt động là quân sự. Cổ tức tăng liên tục 18 năm, điều hiếm thấy trong thị trường chứng khoán toàn cầu.

Năm nay, công ty đẩy nhanh kế hoạch mua lại cổ phần trị giá 500 triệu USD, nhằm duy trì lợi ích cổ đông. Quan trọng nhất, hướng R&D của Northrop hoàn toàn tập trung vào tương lai — không gian, tên lửa, công nghệ truyền thông, phù hợp với chiến lược “răn đe chiến lược” của Mỹ. Chừng nào còn có cảm giác nguy cơ toàn cầu (dù có chiến tranh hay không), các quốc gia sẽ tiếp tục tăng đầu tư quốc phòng. Xét dài hạn, Northrop là lựa chọn cổ phiếu quốc phòng thuần túy nhất.

General Dynamics(GD)
Một trong năm nhà cung cấp vũ khí lớn của Mỹ, bao phủ toàn diện các lĩnh vực hàng không, hải quân, mặt đất. Thú vị là, dù không hoàn toàn thuần túy quốc phòng (dân dụng chiếm 25%), nhưng nhờ phần dân dụng độc lập, tổng doanh thu không bị ảnh hưởng nhiều bởi chu kỳ kinh tế.

Trong khủng hoảng tài chính 2008, đại dịch COVID-19 2020, lợi nhuận của General Dynamics vẫn không suy giảm. Cổ tức tăng liên tục 32 năm, chỉ có 30 công ty Mỹ làm được điều này. Các sản phẩm dân dụng gồm máy bay phản lực Gulfstream (phục vụ giới siêu giàu), còn quân sự gồm quốc phòng, hải quân, hệ thống vũ khí. Dù tốc độ tăng trưởng không bằng các công ty thuần quốc phòng, nhưng tính ổn định cực cao, phù hợp với nhà đầu tư thận trọng.

Lockheed Martin(LMT)
Tập đoàn quốc phòng khổng lồ, giá cổ phiếu tăng trưởng ổn định dài hạn, phần lớn do điều chỉnh thị trường chung. Đặc điểm nổi bật là lịch sử lâu đời, tích lũy công nghệ sâu rộng, là biểu tượng của cổ phiếu quốc phòng blue-chip.

Tầng thứ hai: kết hợp quân dân (khu vực rủi ro)

Boeing(BA)
Nhà sản xuất máy bay thương mại lớn nhất thế giới, đồng thời là một trong năm nhà cung cấp vũ khí lớn của Mỹ. Mâu thuẫn nằm ở chỗ — máy bay dân dụng bán ra rất nhiều nhưng biến động lớn, còn đơn hàng quân sự ổn định nhưng quy mô nhỏ hơn.

Năm 2018, 2019, tai nạn liên tiếp của 737 MAX khiến toàn cầu dừng bay, dịch COVID-19 lại gây thiệt hại lớn. Thêm vào đó, các hãng máy bay thương mại Trung Quốc bắt đầu tranh giành thị trường, phá vỡ độc quyền của Boeing suốt nhiều thập kỷ. Dù doanh nghiệp quân sự vẫn tăng trưởng ổn định, nhưng triển vọng dân dụng còn mơ hồ. Từ góc độ đầu tư, Boeing phù hợp để mua đáy, chứ không phải để bắt đỉnh.

Raytheon(RTX)
Cũng là doanh nghiệp kết hợp quân dân, nhưng năm nay hoạt động rất kém — cả năm 2023 giảm sút. Nguyên nhân chính là phần dân dụng: Raytheon cung cấp linh kiện cho máy bay Airbus A320neo, có thể bị nứt vỡ trong môi trường áp lực cao, gây ra vấn đề động cơ. Sự phục hồi của ngành du lịch thúc đẩy mua sắm hàng không, lại trở thành cơn ác mộng của Raytheon — trong 3-4 năm tới, trung bình mỗi năm cần kiểm tra chất lượng 350 chiếc A320neo, thời gian sửa chữa mỗi lần lên tới 300 ngày.

Điều này không chỉ ảnh hưởng doanh thu, còn kéo theo kiện tụng và mất khách hàng. Dù đơn hàng quốc phòng vẫn tăng trưởng ổn định, nhưng nhà đầu tư không thể bỏ qua các rối loạn trong lĩnh vực dân dụng. Mục tiêu này cần phải chờ thêm.

Định hướng đầu tư cổ phiếu quốc phòng tại thị trường Đài Loan

Đài Loan nằm trong điểm nóng địa chính trị, ngân sách quốc phòng hai bên eo biển đều là chủ đề nóng của thị trường. Trong hai năm qua, Trung Quốc và Đài Loan đều đã tăng ngân sách quốc phòng.

Tigertop Technology(8033.TW)
Trước đây là nhà sản xuất đồ chơi điều khiển từ xa, nhờ bùng nổ thị trường drone đã chuyển mình ngoạn mục, trở thành cổ phiếu ngành quốc phòng. Năm 2022, giá cổ phiếu tăng mạnh, trong tương lai, nhu cầu mua sắm quân sự tăng lên, công ty này đáng để theo dõi liên tục. Chìa khóa là xem đơn hàng quân sự có thể duy trì tăng trưởng không.

Hanshyn(2634.TW)
Mô hình hoạt động rất độc đáo — phần dân dụng tập trung vào bảo trì, sửa chữa và bán linh kiện, phần quân sự chủ yếu là huấn luyện bay. Cách bố trí này giúp tránh rủi ro như các công ty như Raytheon, Boeing với dòng sản phẩm đơn lẻ. Các đơn hàng cũng đang tăng lên theo sự phát triển của thị trường drone và nhu cầu mở cửa trở lại.

So với các đối thủ gặp khó khăn vì vấn đề dòng sản phẩm hoặc thương hiệu đơn lẻ, Hanshyn có lợi thế đa dạng trong dịch vụ bảo trì, sửa chữa, tạo thành lớp phòng thủ tự nhiên — ngành tốt thì kiếm nhiều, rủi ro cân bằng hơn, giá cổ phiếu ổn định hơn.

Ba sự thật về đầu tư cổ phiếu quốc phòng

Warren Buffett từng nói, doanh nghiệp tốt nhất cần có ba thứ: dòng tiền dồi dào (đủ ẩm), quỹ đạo dài (thị trường rộng), lợi thế cạnh tranh sâu (lợi thế hàng rào). Cổ phiếu quốc phòng chính xác đáp ứng đủ cả ba:

Nhu cầu vô hạn
Xung đột trong lịch sử loài người chưa từng dừng lại, nhu cầu quân sự vượt qua mọi thời đại. Ngành này không chỉ dài mà còn vô hạn. Không giống một số ngành có thể bị thay thế bởi tiến bộ công nghệ, nhu cầu quân sự vốn là hằng số.

Rào cản công nghệ vô địch
Những công nghệ tiên tiến nhất đều nằm trong lĩnh vực quân sự — công nghệ dân dụng luôn là hậu duệ của công nghệ quân sự. Rào cản gia nhập cực cao, khách hàng là chính phủ, xây dựng lòng tin mất hàng thập kỷ. Các bằng sáng chế quốc gia, thỏa thuận cung cấp độc quyền giúp các doanh nghiệp dẫn đầu giữ vững vị trí, gần như không có cơ hội cho các đối thủ mới.

Lợi thế địa chính trị liên tục tăng nhiệt
Toàn cầu bước vào thời kỳ chính trị khu vực, cạnh tranh giữa các cường quốc ngày càng gay gắt, xác suất chiến tranh tăng cao. Chính sách chuyển sản xuất về Mỹ của Trump chưa từng đảo ngược, ngược lại còn khiến các quốc gia cảnh giác hơn về quốc phòng. Chi tiêu quốc phòng trở thành xu hướng tăng trưởng thường xuyên, dự kiến sẽ kéo dài trong thời gian dài tới.

Chỉ có lý do duy nhất khiến cổ phiếu quốc phòng giảm mạnh là “giảm quân đội”, nhưng trong bối cảnh quốc tế hiện nay, khả năng này gần như bằng không.

Rủi ro khi đầu tư vào cổ phiếu quốc phòng

Tuy nhiên, cần phá bỏ ảo tưởng — chọn cổ phiếu quốc phòng dễ mắc bẫy nhất. Có hai cạm bẫy chính:

Thứ nhất, tỷ lệ doanh thu từ quốc phòng quá thấp. Như Caterpillar, doanh thu quân sự chưa tới 30%, hoạt động chính phụ thuộc chu kỳ kinh tế toàn cầu, hoàn toàn khác biệt với cổ phiếu thuần quốc phòng.

Thứ hai, bộ phận dân dụng kéo giảm hiệu quả. Bài học từ Boeing, Raytheon đã rất đậm nét — dù đơn hàng quân sự ổn định, nhưng suy thoái dân dụng và kiện tụng vẫn có thể gây thiệt hại lớn. Khi chọn cổ phiếu, cần rõ ràng về cấu trúc doanh thu quân dân, không chỉ nhìn phần quốc phòng mà bỏ qua toàn bộ.

Nói đi cũng phải nói lại, rủi ro phá sản của cổ phiếu quốc phòng thực ra rất thấp. Khách hàng chính là chính phủ, mối quan hệ chặt chẽ, độ tin cậy cao, quốc gia gần như không để các doanh nghiệp quốc phòng lớn phá sản. Điều này mang lại sự an tâm tâm lý cho nhà đầu tư dài hạn.

Tóm lại

Cổ phiếu quốc phòng là hướng đầu tư đáng chú ý trong tương lai, nhu cầu thị trường ổn định tăng trưởng, lợi thế cạnh tranh sâu. Nhưng trước khi đầu tư, cần nghiên cứu kỹ lưỡng:

Một là xem tỷ lệ doanh thu từ quốc phòng bao nhiêu; hai là xem hoạt động dân dụng có ổn định hay rủi ro; ba là xem tình hình tài chính doanh nghiệp, xu hướng địa chính trị toàn cầu và xu hướng ngành. Chỉ khi cân nhắc toàn diện các yếu tố này, nhà đầu tư mới có thể thực sự thu lợi từ cơ hội của cổ phiếu quốc phòng, tránh bị mắc bẫy.