Đầu tư vàng 50 năm tăng hơn trăm lần｜Dưới đây là quỹ đạo giá vàng từ năm 90 của dân quốc, liệu còn nhiều không gian tăng trưởng trong tương lai?

Vàng là công cụ lưu trữ giá trị quan trọng, đóng vai trò không thể thiếu trong nền kinh tế nhân loại. Với đặc tính mật độ cao, tính dẻo dai mạnh mẽ, dễ bảo quản, nó không chỉ được sử dụng làm phương tiện giao dịch mà còn rộng rãi trong lĩnh vực trang sức, công nghiệp và các lĩnh vực khác. Nhìn lại hơn nửa thế kỷ diễn biến giá vàng, dù có những đợt biến động, nhưng xu hướng chung vẫn tăng lên, đặc biệt là năm 2025 liên tục lập đỉnh mới trong lịch sử. Vậy, liệu đà tăng giá vàng kéo dài 50 năm này có còn tiếp tục? Dự đoán xu hướng giá vàng trong tương lai như thế nào? Nên giữ dài hạn hay giao dịch theo từng đợt? Bài viết này sẽ phân tích sâu về vấn đề này.

Phân tích 5 phương thức đầu tư vàng

Muốn đầu tư vàng, nhà đầu tư có nhiều lựa chọn:

1. Vàng vật chất — Mua trực tiếp vàng thỏi hoặc trang sức, ưu điểm là tính ẩn danh cao, nhược điểm là tính thanh khoản thấp.

2. Sổ tiết kiệm vàng — Tương tự như giấy chứng nhận gửi vàng truyền thống, người dân có thể mua bán tự do và ghi nhận trong sổ, hỗ trợ chuyển đổi qua lại giữa vàng vật chất và sổ tiết kiệm. Ưu điểm là dễ mang theo, nhưng ngân hàng không trả lãi, chênh lệch mua bán lớn, phù hợp với nhà đầu tư dài hạn.

3. Quỹ ETF vàng — Thanh khoản tốt hơn sổ tiết kiệm vàng, mỗi cổ phiếu tương ứng với một lượng vàng nhất định, giao dịch thuận tiện nhưng phải trả phí quản lý. Nếu thị trường không biến động trong dài hạn, giá trị có thể giảm chậm.

4. Hợp đồng tương lai vàng và hợp đồng chênh lệch (CFD) — Đây là công cụ phổ biến của nhà đầu tư nhỏ lẻ, có lợi thế đòn bẩy có thể nhân lợi nhuận, hỗ trợ cả mua và bán. Trong đó, hợp đồng chênh lệch có chi phí giao dịch thấp hơn, tỷ lệ sử dụng vốn cao hơn, yêu cầu vốn tối thiểu thấp, đặc biệt phù hợp với nhà đầu tư nhỏ lẻ có vốn hạn chế để giao dịch ngắn hạn theo đợt.

5. Quỹ liên quan đến vàng — Quản lý bởi các quản lý quỹ, giảm thiểu rủi ro đầu tư cá nhân.

Đối với nhà đầu tư ngắn hạn, lựa chọn hợp đồng tương lai vàng hoặc CFD( có lợi thế hơn vì thời gian giao dịch linh hoạt, yêu cầu vốn thấp hơn.

Nhìn lại 50 năm giá vàng từ năm 1990 đến nay

) Sự kết thúc của hệ thống Bretton Woods

Sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến năm 1971, Mỹ muốn giữ vị trí tiền tệ thanh toán toàn cầu, yêu cầu các nước liên kết tiền tệ với đô la Mỹ, đô la lại liên kết với vàng, quy định 1 ounce vàng đổi lấy 35 USD. Hệ thống này gọi là hệ thống Bretton Woods, về bản chất, đô la Mỹ chính là phiếu đổi vàng.

Tuy nhiên, do phát triển thương mại, tốc độ khai thác vàng không theo kịp nhu cầu, cộng thêm dòng chảy vàng ra khỏi Mỹ lớn, năm 1971 Tổng thống Nixon tuyên bố tháo liên kết đô la với vàng, chính thức chấm dứt hệ thống Bretton Woods.

Từ 1971 đến 2025, giá vàng trải qua 4 chu kỳ tăng chính:

Đợt 1 (1970-1975): Khủng hoảng niềm tin vào đô la

Sau khi tháo liên kết, vàng quốc tế từ 35 USD/ounce tăng lên 183 USD, tăng hơn 400%, kéo dài khoảng 5 năm. Đợt tăng này bắt nguồn từ sự mất niềm tin vào đô la, vì đô la không còn đổi vàng, nhà đầu tư chuyển sang nắm giữ vàng. Sau đó, do cuộc khủng hoảng dầu mỏ lần thứ nhất, Mỹ phát hành thêm tiền mua dầu, đẩy giá vàng lên cao hơn. Khi khủng hoảng qua đi, niềm tin vào đô la dần phục hồi, giá vàng giảm về quanh 100 USD.

Đợt 2 (1976-1980): Khủng hoảng địa chính trị tăng cao

Vàng từ 104 USD/ounce vượt lên 850 USD, tăng hơn 700%, trong khoảng 3 năm. Các sự kiện như khủng hoảng dầu mỏ Trung Đông lần thứ hai, vụ bắt giữ con tin tại Iran, cuộc xâm lược Afghanistan của Liên Xô đã thúc đẩy lạm phát toàn cầu, đẩy giá vàng tăng mạnh. Tuy nhiên, đà tăng quá cao, khi khủng hoảng dịu đi và Liên Xô tan rã, giá vàng nhanh chóng giảm trở lại, dao động trong khoảng 200-300 USD trong 20 năm tiếp theo.

Đợt 3 (2001-2011): Sự kiện khủng bố và khủng hoảng tài chính

Sự kiện 9/11 làm thay đổi nhận thức toàn cầu, Mỹ bắt đầu chiến dịch chống khủng bố kéo dài 10 năm. Để chi trả cho quân phí lớn, Mỹ hạ lãi suất, phát hành trái phiếu, đẩy giá nhà tăng, rồi tăng lãi suất, dẫn đến khủng hoảng tài chính 2008. Để cứu thị trường, Mỹ thực hiện chính sách nới lỏng định lượng (QE), vàng bước vào đợt tăng giá dài 10 năm, từ 260 USD/ounce lên 1921 USD, tăng hơn 700%. Sau khủng hoảng nợ châu Âu, giá vàng đạt đỉnh trong chu kỳ, rồi ổn định quanh 1000 USD sau khi EU can thiệp và Ngân hàng Thế giới hỗ trợ.

Đợt 4 (2015 đến nay): Tăng dự trữ của các ngân hàng trung ương và rủi ro địa chính trị

Trong 10 năm gần đây, giá vàng lại bắt đầu tăng mạnh, từ 1060 USD lên trên 2000 USD. Các chính sách lãi suất âm của Nhật Bản và châu Âu, xu hướng giảm đô la, chính sách QE của Mỹ năm 2020, chiến tranh Nga-Ukraine 2022, xung đột Israel-Palestine và khủng hoảng tại Eo biển Red Sea năm 2023 đều thúc đẩy giá vàng tăng.

Năm 2024, tình hình còn dữ dội hơn. Đầu năm, giá vàng bắt đầu tăng mạnh, tháng 10 vượt qua 2800 USD/ounce, lập đỉnh mới trong lịch sử. Các yếu tố thúc đẩy gồm rủi ro chính sách kinh tế Mỹ, các ngân hàng trung ương tăng dự trữ vàng, bất ổn địa chính trị. Đến năm 2025, tình hình Trung Đông leo thang, xung đột Nga-Ukraine biến số, chính sách thuế của Mỹ gây lo ngại thương mại, biến động thị trường chứng khoán toàn cầu, đồng USD yếu đi, tất cả đều đẩy giá vàng nhiều lần lập kỷ lục mới, có lúc vượt qua mỗi ounce 4300 USD.

Các điểm sáng dữ liệu

Từ 1971 đến nay, tăng hơn 120 lần. Trong khi đó, chỉ số Dow Jones tăng từ 900 điểm lên gần 46000 điểm, tăng khoảng 51 lần. Nhìn dài hạn 50 năm, lợi nhuận từ đầu tư vàng không thua kém gì chứng khoán, thậm chí còn vượt trội. Từ đầu năm 2025 đến nay, vàng từ 2690 USD/ounce tăng lên khoảng 4200 USD/ounce vào tháng 10, tăng hơn 56%.

Vàng có phải là khoản đầu tư tốt? Giữ dài hạn vs. Giao dịch theo đợt

Ưu nhược điểm của đầu tư vàng cần so sánh toàn diện. Trong dài hạn, 50 năm tăng gấp 120 lần, lợi nhuận đáng kể. Nhưng vấn đề then chốt là: giá vàng không tăng đều đặn. Trong giai đoạn 1980-2000, giá vàng dao động quanh 200-300 USD trong suốt 20 năm, nếu đầu tư lúc đó sẽ không có lợi nhuận. Trong cuộc đời, có thể chỉ có vài chục năm để chờ đợi?

Vì vậy, kết luận là: Vàng thực sự là công cụ đầu tư chất lượng, nhưng phù hợp hơn để giao dịch theo đợt khi có xu hướng, chứ không phải giữ dài hạn thuần túy.

Một đặc điểm quan trọng nữa là, do vàng là tài nguyên tự nhiên, chi phí khai thác và độ khó ngày càng tăng theo thời gian, sau đợt tăng giá, giá sẽ giảm trở lại, nhưng mỗi đáy ngày càng cao hơn. Điều này có nghĩa là, khi đầu tư, không cần lo lắng giá giảm về mức không còn giá trị, mà quan trọng là nắm bắt quy luật giá thấp dần rồi tăng lên.

So sánh lợi nhuận của vàng, cổ phiếu và trái phiếu

Ba loại tài sản này có nguồn lợi nhuận khác nhau:

• Vàng: chủ yếu từ chênh lệch giá, không có lãi, nhấn mạnh vào thời điểm mua bán
• Trái phiếu: chủ yếu từ lãi suất, cần tăng số lượng để có lợi nhuận, kết hợp với dự báo chính sách của ngân hàng trung ương
• Cổ phiếu: chủ yếu từ tăng trưởng doanh nghiệp, phù hợp giữ lâu dài các doanh nghiệp chất lượng cao

Về độ khó đầu tư, trái phiếu dễ nhất, vàng xếp thứ hai, cổ phiếu khó nhất.

Xét về tỷ suất lợi nhuận, dù trong 50 năm qua vàng thể hiện tốt nhất, nhưng nếu chỉ tính 30 năm gần đây, lợi nhuận cổ phiếu cao hơn, tiếp theo là vàng, cuối cùng là trái phiếu.

Muốn kiếm tiền từ vàng, cần nắm bắt chu kỳ xu hướng, thường là chu kỳ tăng dài, giảm mạnh, ổn định rồi lại tăng. Khả năng bắt đúng đợt tăng hoặc giảm mạnh sẽ mang lại lợi nhuận vượt xa trái phiếu và cổ phiếu.

Chiến lược phân bổ tài sản: Theo chu kỳ kinh tế

Nguyên tắc cơ bản là: Trong thời kỳ tăng trưởng kinh tế, phân bổ cổ phiếu; trong thời kỳ suy thoái, phân bổ vàng.

Khi kinh tế tốt, lợi nhuận doanh nghiệp khả quan, cổ phiếu dễ tăng, trái phiếu và vàng ít hấp dẫn do không sinh lợi. Khi kinh tế suy thoái, lợi nhuận doanh nghiệp giảm, cổ phiếu mất giá, vàng và trái phiếu với tính chất giữ giá trị và lãi cố định sẽ thu hút dòng tiền.

Cách an toàn hơn là dựa trên đặc điểm rủi ro cá nhân và mục tiêu đầu tư để tự phân bổ tỷ lệ cổ phiếu, trái phiếu, vàng phù hợp. Vì thị trường biến động nhanh, các sự kiện chính trị kinh tế lớn có thể xảy ra bất cứ lúc nào (như chiến tranh Nga-Ukraine, lạm phát, tăng lãi suất), việc giữ một tỷ lệ nhất định các loại tài sản giúp giảm thiểu rủi ro biến động, làm danh mục đầu tư ổn định hơn.

Trong hơn 30 năm qua, diễn biến giá vàng đã chứng minh rõ ràng rằng, vàng không phải là lựa chọn để làm giàu nhanh trong một đêm, nhưng là phần quan trọng trong phân bổ tài sản dài hạn, có giá trị phòng hộ rủi ro và giữ giá trị. Điều quan trọng là nhận biết chu kỳ thị trường, chọn đúng thời điểm vào và thoát.