Cách sử dụng PE để chọn cổ phiếu bị định giá

Khi thị trường chứng khoán giảm mạnh, nhiều nhà đầu tư đối mặt với câu hỏi khó khăn - Giá cổ phiếu hiện tại thực sự có đáng giá hay không? Nên mua vào lúc này đã hợp lý chưa? Và nếu đã mua, thì phải chờ bao lâu mới có lợi nhuận?

Quyết định về giá cổ phiếu phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng nếu muốn có một phương pháp hệ thống và được công nhận rộng rãi trong giới đầu tư, các nhà phân tích giá trị hay Value Investor thường đề cập đến một chỉ số cơ bản trong việc đánh giá, đó là PE ratio, một công cụ mạnh mẽ để đo lường mức độ đắt hay rẻ của cổ phiếu.

PE Ratio - Tỷ lệ thể hiện thời gian hoàn vốn

PE ratio hay Price per Earning ratio là so sánh giữa giá bạn trả cho cổ phiếu với lợi nhuận mà công ty tạo ra. Chỉ số này cho biết nếu công ty giữ nguyên mức lợi nhuận, bạn sẽ phải chờ bao nhiêu năm để thu hồi vốn từ việc mua cổ phiếu đó.

Ví dụ, nếu bạn mua cổ phiếu giá 5 đồng và cổ phiếu đó có EPS( 0.5 đồng, thì PE ratio là 10 lần, có nghĩa là sau 10 năm tích lũy lợi nhuận, tổng lợi nhuận sẽ bằng giá bạn đã trả ban đầu.

Cách tính PE Ratio

Công thức tính PE ratio rất đơn giản là PE = Giá cổ phiếu )Price( ÷ Lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu )EPS(

Yếu tố đầu tiên là giá cổ phiếu. Mua cổ phiếu ở mức giá thấp hơn sẽ làm PE thấp hơn, từ đó rút ngắn thời gian hoàn vốn.

Yếu tố thứ hai là EPS hoặc Earnings Per Share. Đây là lợi nhuận ròng mà công ty chia sẻ trên mỗi cổ phiếu. Nếu công ty có EPS cao, dù giá cổ phiếu có cao, PE vẫn có thể thấp do khả năng tạo lợi nhuận mạnh mẽ của công ty.

Tóm lại: PE thấp = cổ phiếu rẻ = hoàn vốn nhanh = tín hiệu mua tốt

Forward PE vs Trailing PE - Nên chọn loại nào

Nhà đầu tư sẽ gặp hai loại PE tùy thuộc vào dữ liệu sử dụng:

) Forward PE - Nhìn về phía trước

Forward PE sử dụng giá cổ phiếu hiện tại so với lợi nhuận dự kiến trong tương lai. Phương pháp này giúp hình dung tương lai của công ty, tuy nhiên có nhược điểm là do dự đoán có thể sai lệch. Công ty có thể đánh giá thấp lợi nhuận để kết quả trông có vẻ tốt hơn khi công bố thực tế, hoặc các nhà phân tích bên ngoài có thể đưa ra con số khác với công ty.

Trailing PE - Xem xét quá khứ chính xác

Trailing PE dựa trên lợi nhuận của 12 tháng gần nhất. Phương pháp này phổ biến nhất vì dựa trên dữ liệu đã xác nhận, không cần dự đoán. Tuy nhiên, hạn chế là nó phản ánh hiệu suất quá khứ, không dự đoán được các xu hướng sắp tới. Nếu công ty vừa trải qua khủng hoảng, PE có thể không phản ánh đúng khả năng phục hồi.

Những hạn chế nhà đầu tư cần lưu ý

Dù PE là công cụ hữu ích, nhưng nó không thể phản ánh toàn diện về cổ phiếu.

Thứ nhất, EPS không cố định. Khi công ty mở rộng sản xuất, mở rộng thị trường hoặc đạt thành công mới, EPS có thể tăng đột biến, làm giảm PE. Ví dụ, nếu EPS của công ty tăng lên 1 đồng, PE sẽ giảm còn 5 lần, nghĩa là bạn có thể hoàn vốn trong 5 năm thay vì 10 năm.

Thứ hai, yếu tố tiêu cực có thể làm giảm EPS. Nếu công ty gặp thách thức lớn như tranh chấp, vấn đề thương mại hoặc phải bồi thường, EPS có thể giảm. Nếu EPS giảm xuống còn 0.25 đồng, PE sẽ tăng lên 20 lần, nghĩa là bạn phải chờ 20 năm để hoàn vốn.

Cách sử dụng PE có lợi

Dù có những hạn chế, PE vẫn là công cụ chuẩn để so sánh mức độ đắt rẻ của các cổ phiếu trên thị trường. Các bước nên làm là:

1. Dùng PE để lọc cổ phiếu có giá hợp lý ###PE thấp(
2. Nghiên cứu sâu hơn về nền tảng công ty, xu hướng EPS dự kiến và môi trường kinh doanh
3. Kiểm tra lại các hạn chế trước khi quyết định đầu tư để tránh sai lầm

Tóm lại

Nhà đầu tư thành công không dựa vào một công cụ duy nhất, nhưng PE ratio là công cụ cơ bản mà ai cũng nên hiểu. Khi biết cách dùng PE để đo lường giá cổ phiếu, bạn sẽ có những thông tin nền tảng quan trọng để ra quyết định đầu tư tốt hơn. PE là một trong những công cụ cần có trong bộ dụng cụ của mọi nhà đầu tư, giúp nắm bắt thời điểm thị trường và đầu tư vào cổ phiếu tiềm năng một cách chính xác.