Đầu tư Bạch kim năm 2025: Tại sao kim loại quý này thường bị bỏ qua?

Kim loại quý tiếp tục sôi động trên thị trường. Vàng đã ổn định trên mức 3300 USD/ounce, trong khi bạc nhảy vọt trên 38 USD. Trong khi đó, bạch kim như một tài sản đầu tư truyền thống thường bị nhà đầu tư bỏ qua. Hiện tượng này có hợp lý không?

Hai xu hướng hoàn toàn khác biệt của hai kim loại quý

Ngày xưa, giá trị của bạch kim vượt xa vàng. Năm 2014, giá giao dịch của bạch kim vượt quá 1500 USD/ounce, cao hơn nhiều so với giá vàng thời điểm đó. Nhưng trong những năm gần đây, diễn biến của hai kim loại này đã đảo chiều.

Vàng liên tục lập đỉnh mới kể từ năm 2019, và đến tháng 4 năm 2025 còn vượt qua mốc 3500 USD. Ngược lại, hiệu suất của bạch kim như một chuyến tàu lượn—đầu năm 2020 thậm chí giảm xuống dưới 600 USD, rồi dao động quanh mức 1000 USD. Đến đầu năm 2025, bạch kim mới bắt đầu tăng rõ rệt, đến tháng 7 đã gần chạm mức 1450 USD.

Tại sao vàng luôn vượt trội so với bạch kim?

Về bề ngoài, bạch kim còn hiếm hơn vàng, do đó đáng giá hơn. Tuy nhiên, thực tế lại ngược lại—vàng, như một tài sản trú ẩn an toàn và công cụ giữ giá, nhận được sự quan tâm lớn hơn trên thị trường. Trong khi đó, bạch kim do đặc tính công nghiệp (đặc biệt trong các bộ chuyển đổi xúc tác diesel) bị ảnh hưởng sâu sắc bởi chu kỳ ngành ô tô.

Trong vài năm qua, ngành công nghiệp ô tô truyền thống yếu đi, nhu cầu diesel giảm mạnh, kéo theo nhu cầu bạch kim giảm theo. Điều này giải thích tại sao tỷ lệ giá của bạch kim so với vàng liên tục giảm kể từ năm 2011—đây là chu kỳ tiêu cực dài nhất trong lịch sử.

Ngã rẽ năm 2025

Tình hình bắt đầu thay đổi từ đầu năm nay. Bạch kim từ mức 900 USD tháng 1 đã tăng vọt lên 1450 USD tháng 7, tăng hơn 50%.

Đợt tăng này được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố:

• Khủng hoảng nguồn cung tại các nơi sản xuất chính như Nam Phi
• Thiếu hụt cấu trúc (cung không đủ cầu)
• Dấu hiệu thiếu hụt vật lý rõ ràng (lãi suất vay cao kỷ lục)
• Tình hình địa chính trị căng thẳng
• Nhu cầu trang sức tại Trung Quốc và các nơi khác bất ngờ bền bỉ
• Đồng USD yếu đẩy giá hàng hóa tính bằng USD tăng
• Quỹ kim loại quý liên tục dòng tiền ròng tích cực

Các yếu tố này cộng hưởng tạo thành một “bão tố” hoàn hảo.

Phân tích triển vọng cung cầu

Theo dự báo của Ủy ban Đầu tư Bạch kim Thế giới, năm 2025, nhu cầu bạch kim toàn cầu sẽ đạt 7863 nghìn ounce, trong khi nguồn cung chỉ là 7324 nghìn ounce, chênh lệch khoảng 539 nghìn ounce.

Về phía cầu, ngành công nghiệp ô tô chiếm 41%, mục đích công nghiệp 28%, trang sức 25%, nhu cầu đầu tư 6%. Mặc dù tổng cầu dự kiến giảm nhẹ 1%, nhưng nhu cầu từ ô tô, trang sức và đầu tư sẽ tăng. Thực tế giảm mạnh nhất sẽ đến từ ngành công nghiệp (dự kiến giảm 9%).

Về phía cung, tăng trưởng khai thác truyền thống rất hạn chế (chỉ 1%), nhưng thị trường tái chế dự kiến tăng 12%, trở thành nguồn bổ sung quan trọng.

Bạch kim vs vàng: Giá trị đầu tư ra sao

Về độ hiếm, bạch kim vượt trội hơn vàng. Nhưng xét về đầu tư, tính giữ giá của vàng khiến nó được ưa chuộng hơn.

Tuy nhiên, bạch kim cung cấp một cơ chế độc đáo: vừa có đặc tính trú ẩn an toàn, vừa là hàng hóa công nghiệp. Khi kinh tế thịnh vượng, nhu cầu công nghiệp đẩy giá lên; khi suy thoái, nhu cầu trú ẩn giúp giữ giá. Tính đối xứng này khiến nó trở thành một công cụ phòng hộ hiệu quả trong danh mục cổ phiếu trong một số tình huống.

Với nhà đầu tư bảo thủ, việc phân bổ 1-3% danh mục vào quỹ ETF/ETC kim loại quý hoặc bạch kim vật chất có thể giúp đa dạng hóa tài sản mà không phải chịu rủi ro quá lớn.

Rủi ro ngắn hạn và cơ hội dài hạn

Dù mức tăng trong năm đầu có ấn tượng, rủi ro điều chỉnh ngược vẫn không thể bỏ qua. Việc chốt lời thường xuyên, đồng USD tăng giá hoặc nhu cầu công nghiệp suy giảm có thể đảo chiều xu hướng.

Cơ hội thực sự có thể đến từ việc đặt cược dài hạn vào các thiếu hụt cấu trúc. Miễn là năng lực khai thác vẫn căng thẳng (dự kiến đến 2029), thiếu hụt nguồn cung sẽ còn kéo dài, tạo nền tảng cho các nhà đầu tư kiên nhẫn.

Các chỉ số quan trọng cần theo dõi gồm: diễn biến của USD, biến động lãi suất vay, căng thẳng thương mại Trung-Mỹ, dữ liệu thực tế về nhu cầu ngành trang sức/ô tô.

Gợi ý xây dựng kế hoạch đầu tư

Đối với nhà đầu tư giao dịch: Biến động mạnh của bạch kim mang lại cơ hội chênh lệch kỹ thuật. Các chiến lược phổ biến gồm theo xu hướng hoặc hồi quy trung bình, nhưng cần kết hợp quản lý cắt lỗ và vị thế chặt chẽ.

Đối với nhà đầu tư phân bổ: Đặt bạch kim như một phần phụ trong danh mục chính, chứ không phải vị thế chủ đạo. Việc cân bằng định kỳ giúp kiểm soát rủi ro bổ sung hiệu quả.

Cuối cùng, dù theo cách nào, quyết định đầu tư cần dựa trên khả năng chịu rủi ro cá nhân và dự báo thị trường, chứ không nên theo đuổi đà tăng quá khứ một cách mù quáng.