Một bài viết giúp bạn hiểu cách tính tỷ lệ lợi nhuận: Từ cơ bản đến thành thạo

Lợi nhuận thực sự là gì? Tại sao cần quan tâm?

Tỷ suất lợi nhuận đầu tư (Return on Investment, viết tắt ROI), nói một cách đơn giản là số tiền bạn bỏ ra có thể kiếm lại được bao nhiêu. Được thể hiện bằng phần trăm, thuận tiện để so sánh.

Định nghĩa cốt lõi: Tỷ suất lợi nhuận đầu tư = (Tiền kiếm được - Tiền đã bỏ ra) ÷ Tiền đã bỏ ra × 100%

Tại sao phải chú ý đến chỉ số này? Vì nó cho biết hiệu quả đầu tư của bạn như thế nào, là công cụ quan trọng để đo khả năng sinh lời. Dù là cổ phiếu, bất động sản, quảng cáo hay dự án kinh doanh, đều không thể thiếu phép tính này.

Cách tính lợi nhuận? Phân tích công thức

Công thức cơ bản rất đơn giản, nhưng trong thực tế dễ mắc lỗi. Hãy xem một vài ví dụ thực tế.

Công thức tiêu chuẩn: Tỷ suất lợi nhuận(%) = Lợi nhuận ròng ÷ Vốn đầu tư × 100%

Trong đó, lợi nhuận ròng = Tổng thu nhập - Tổng chi phí

Ví dụ đơn giản nhất

Bạn mua cổ phiếu với 1 trăm triệu, sau đó bán ra với 130 triệu.

Cách tính lợi nhuận như thế nào? Áp dụng trực tiếp công thức: (130 triệu - 100 triệu) ÷ 100 triệu × 100% = 30%

Nghe có vẻ dễ, nhưng trong đầu tư thực tế còn có phí giao dịch, phí thủ tục, thuế và các chi phí ẩn khác, nên đừng để số liệu bề ngoài làm mờ mắt.

Tính lợi nhuận cổ phiếu đầy đủ

Giả sử bạn mua 1000 cổ phiếu với giá 10 USD mỗi cổ, sau một năm bán với 12.5 USD, còn nhận được cổ tức 500 USD, phí giao dịch tổng cộng 125 USD.

Lúc này, cách tính lợi nhuận như thế nào? Không chỉ xem giá cổ phiếu tăng giảm, mà phải tính tất cả thu nhập và chi phí.

• Tổng thu nhập = Giá bán cổ phiếu + Cổ tức = (12.5 × 1000) + 500 = 13,000 USD
• Tổng chi phí = Mua ban ban đầu + Phí giao dịch = (10 × 1000) + 125 = 10,125 USD
• Lợi nhuận ròng = 13,000 - 10,125 = 2,875 USD
• Tỷ suất lợi nhuận = 2,875 ÷ 10,000 × 100% = 28.75%

Thấy chưa? Chỉ cần tính rõ từng khoản, cách tính lợi nhuận sẽ rõ ràng ngay thôi.

Cách tính lợi nhuận quảng cáo?

Các chủ shop online và nhân viên marketing thường hỏi: Tôi bỏ ra bao nhiêu tiền quảng cáo rồi thu về bao nhiêu?

Tính ROI quảng cáo: (Doanh thu bán hàng - Chi phí sản phẩm) ÷ (Chi phí sản phẩm + Chi phí quảng cáo) × 100%

Ví dụ: Chi phí sản phẩm 100 USD, giá bán 300 USD, bán được 10 cái, chi phí quảng cáo 500 USD.

Cách tính lợi nhuận như thế nào?

• Tổng doanh thu = 300 × 10 = 3,000 USD
• Tổng chi phí = (100 × 10) + 500 = 1,500 USD
• ROI = (3,000 - 1,500) ÷ 1,500 × 100% = 100%

Nói cách khác, bạn bỏ 1 đồng quảng cáo thì thu về 1 đồng lợi nhuận.

Nhưng cần chú ý! Trong ngành có một sai lầm phổ biến. Nhiều người nói ROI, nhưng thực ra họ đang nhầm lẫn với ROAS (lợi nhuận trên chi tiêu quảng cáo).

ROAS chỉ xem doanh thu, không trừ chi phí: ROAS = Doanh thu ÷ Chi phí quảng cáo × 100%

Dùng ví dụ trên, ROAS = 3,000 ÷ 500 × 100% = 600%. Trông có vẻ ấn tượng hơn, nhưng đây chính là lý do vì sao nhiều báo cáo marketing luôn lạc quan hơn thực tế.

Thời gian có thể thay đổi mọi thứ: Tỷ suất lợi nhuận hàng năm

Đây là một trong những sai lầm phổ biến của người mới đầu tư.

Giả sử dự án A lãi 100% sau 2 năm, dự án B lãi 200% sau 4 năm. Nhìn bên ngoài thì B có vẻ còn “ngầu” hơn, nhưng cách tính tỷ suất lợi nhuận hàng năm mới đúng là như thế nào?

Tỷ suất lợi nhuận hàng năm(%) = [(1 + Tổng lợi nhuận)^(1÷n) - 1] × 100%

• Dự án A = [(1 + 1)^(1÷2) - 1] × 100% ≈ 41.4%
• Dự án B = [(2 + 1)^(1÷4) - 1] ≈ 31.6%

Vậy là dự án A mỗi năm sinh lời cao hơn. Nếu bỏ qua yếu tố thời gian, bạn sẽ có quyết định sai lầm.

ROI, ROA, ROE: Đừng nhầm lẫn nữa

Ba chỉ số này đều đo lường lợi nhuận, nhưng góc độ khác nhau.

Ví dụ: Công ty có tổng tài sản 100 triệu (trong đó 50 triệu vay ngân hàng, 50 triệu vốn cổ đông), đầu tư dự án 10 triệu, cuối kỳ thu về 20 triệu, lợi nhuận ròng 150 triệu.

• ROI dự án = (20 - 10) ÷ 10 × 100% = 100%
• ROA = 150 ÷ 100 × 100% = 150%
• ROE = 150 ÷ 50 × 100% = 300%

Cổ đông sẽ thích ROE cao (300%), nhưng quản lý mới cần xem ROA (150%) để phản ánh hiệu quả hoạt động chung.

Làm thế nào để nâng cao lợi nhuận? Gợi ý thực chiến

Cách tính lợi nhuận đã rõ rồi, tiếp theo là làm sao để tăng nó.

Chủ yếu có 2 hướng: Tăng thu nhập hoặc giảm chi phí.

Mẹo thực tế

Giảm chi phí:

• Chọn sàn môi giới phí thấp
• Giảm tần suất giao dịch
• Chọn cổ phiếu trả cổ tức cao

Nhưng thành thực mà nói, dựa vào giảm chi phí để nâng ROI là hạn chế. Cách thực sự hiệu quả là chọn đúng mục tiêu đầu tư.

Thường thì thứ tự các mục tiêu lợi nhuận cao là: Tiền điện tử > Forex > Cổ phiếu > Quỹ mở > Trái phiếu

Lợi nhuận cao đi đôi với rủi ro lớn. Bạn có thể dùng chỉ số rủi ro để cân bằng. Ví dụ: một đồng tiền điện tử có độ biến động 7, cổ phiếu là 3, bạn có thể điều chỉnh tỷ lệ phù hợp để vừa có lợi nhuận, vừa hạn chế rủi ro.

Các phương pháp đầu tư lợi nhuận cao

Giao dịch CFD (hợp đồng chênh lệch): Dùng 20% vốn kiểm soát 100% vị thế. Có 10,000 USD, chỉ cần 2,000 USD để giao dịch. Lãi 500 USD, lợi nhuận là 25%. Rủi ro cũng cao, phù hợp với trader có kinh nghiệm.

Giao dịch ký quỹ Forex: Thị trường lớn nhất thế giới, hoạt động 24/24. Tỷ suất lợi nhuận hàng năm có thể vượt quá 30%. Nhưng cần nhạy bén với tình hình quốc tế, kiểm soát rủi ro tốt.

Vàng: Công cụ bảo toàn giá trị. Năm 2019 tăng 18.4%. Trong thời kỳ bất ổn kinh tế, vàng là phương án trú ẩn tốt.

Cổ phiếu: Trung bình hơn 12% mỗi năm trong hơn 200 năm qua ở thị trường Mỹ. Ổn định, phù hợp cho đầu tư dài hạn.

Tỷ suất lợi nhuận không còn ý nghĩa? Nhận diện 4 hạn chế của ROI

Cuối cùng, cần nhắc rằng dù ROI hữu ích, nhưng có những hạn chế rõ rệt.

1. Bỏ qua yếu tố thời gian

Dự án X ROI 25%, dự án Y ROI 15%. Nhưng nếu X mất 5 năm để sinh lợi, còn Y chỉ 1 năm thì sao? So sánh như vậy sẽ dẫn đến sai lầm.

Giải pháp: So sánh theo tỷ lệ lợi nhuận hàng năm.

2. Lợi nhuận cao đi kèm rủi ro lớn

Có dự án lợi nhuận 40%/năm, nhưng biến động dữ dội. Lên thì vui, xuống thì có thể mất hết vốn. Chỉ nhìn ROI mà bỏ qua rủi ro, dễ dẫn đến thua lỗ.

Giải pháp: Phối hợp theo dõi các chỉ số rủi ro như độ biến động, tối đa rút lui.

3. Chi phí ẩn bị bỏ qua

Tính ROI bất động sản, nhiều người chỉ tính giá tăng, quên các khoản vay thế chấp, thuế đất, phí bảo hiểm, sửa chữa. Những khoản này làm giảm lợi nhuận thực.

Giải pháp: Liệt kê đầy đủ các khoản chi, tính từng phần.

4. Chỉ xem lợi ích tài chính

ROI đo lường tiền bạc, nhưng bỏ qua giá trị xã hội, ý nghĩa môi trường. Có đầu tư lợi nhuận thấp nhưng mang lại giá trị cộng đồng cao.

Có người sáng tạo ra “Tỷ suất lợi nhuận xã hội” (SROI) để bù đắp hạn chế này.

Lời kết

Cách tính lợi nhuận đơn giản, nhưng thử thách là thực hiện đúng đắn. Chọn đúng mục tiêu, kiểm soát rủi ro, kiên trì dài hạn quan trọng hơn nhiều việc tính toán. Đừng để một con số ROI đơn thuần làm mờ mắt, đánh giá toàn diện mới giúp ra quyết định sáng suốt.