Giá vàng một ounce tăng 120 lần trong 50 năm｜Từ Bretton Woods đến đỉnh cao lịch sử năm 2025

Vàng từ cổ xưa đã là biểu tượng của sự giàu có, tồn tại như một phương tiện giao dịch trong hệ thống kinh tế. Với đặc tính mật độ cao, khả năng kéo dài và bảo quản cực tốt, vàng không chỉ là tiền tệ mà còn dùng làm trang sức và nguyên liệu công nghiệp.

Trong 50 năm qua, giá vàng mỗi ounce có biến động nhưng nhìn chung xu hướng tăng dài hạn. Đặc biệt từ năm 2025 trở đi, giá vàng liên tục lập đỉnh lịch sử mới. Vậy chu kỳ tăng kéo dài nửa thế kỷ này có tiếp tục không? Làm thế nào để đánh giá vàng? Nó thực sự phù hợp để nắm giữ dài hạn hay chỉ giao dịch theo từng đợt? Bài viết sẽ lần lượt giải đáp.

Quá trình biến động giá vàng 50 năm: từ 35 USD đến 4300 USD

Ngày 15 tháng 8 năm 1971 là một mốc quan trọng. Tổng thống Mỹ Nixon tuyên bố chấm dứt quy đổi đô la sang vàng, hệ thống Bretton Woods chính thức sụp đổ. Sau đó, giá vàng bắt đầu dao động tự do.

Từ mức 35 USD/ounce năm 1971 đến vượt qua 4300 USD/ounce vào tháng 10 năm 2025, giá vàng đã tăng hơn 120 lần. Trong đó, mức tăng năm 2024 đã vượt quá 104%, từ đầu năm 2025 đến nay, từ khoảng 2690 USD đã leo lên gần 4200 USD, tăng hơn 56%.

Ngược lại, chỉ số Dow Jones cùng kỳ từ 900 điểm tăng lên khoảng 46000 điểm, tăng khoảng 51 lần. Nhìn vào trục thời gian 50 năm này, lợi nhuận đầu tư vàng không thua kém thị trường chứng khoán, thậm chí còn thể hiện vượt trội hơn.

4 chu kỳ tăng trưởng lớn của vàng trong 50 năm qua

Đợt 1: 1970 đến 1975 (tăng hơn 400%)

Sau khi đô la và vàng tháo rời liên kết, giá vàng quốc tế từ 35 USD nhảy lên 183 USD. Đợt tăng này bắt nguồn từ sự dao động niềm tin của công chúng vào đô la — trước đây đô la là giấy chứng nhận đổi vàng, nay không thể quy đổi, khiến người ta thích giữ vàng để tránh rủi ro. Sau đó, do khủng hoảng dầu mỏ đẩy giá lên, nhưng khi khủng hoảng qua đi và người ta lại công nhận tiện ích của đô la, giá vàng lại giảm về khoảng 100 USD.

Đợt 2: 1976 đến 1980 (tăng hơn 700%)

Giá vàng từ 104 USD vượt qua 850 USD. Chu kỳ này bắt nguồn từ cuộc khủng hoảng dầu mỏ thứ hai ở Trung Đông và bất ổn địa chính trị — các sự kiện như vụ bắt giữ con tin ở Iran, Liên Xô xâm lược Afghanistan. Những biến cố này gây suy thoái kinh tế toàn cầu và lạm phát tăng vọt ở phương Tây, khiến vàng tăng giá mạnh. Tuy nhiên, do bị thao túng quá mức, cộng thêm khủng hoảng dầu mỏ qua đi và Liên Xô tan rã, giá vàng sau đó giảm mạnh, trong 20 năm tiếp theo dao động quanh mức 200-300 USD.

Đợt 3: 2001 đến 2011 (tăng hơn 700%)

Giá vàng từ 260 USD leo lên 1921 USD. Sự kiện 11/9 kích hoạt chiến tranh chống khủng bố toàn cầu, Mỹ cắt giảm lãi suất, phát hành trái phiếu để duy trì ngân sách quốc phòng khổng lồ, đẩy giá nhà đất tăng, rồi dẫn đến cuộc khủng hoảng tài chính 2008. Sau khủng hoảng, Mỹ thực hiện chính sách nới lỏng định lượng (QE), cộng thêm khủng hoảng nợ châu Âu, giá vàng duy trì đà tăng dài hạn, đạt đỉnh trong năm 2011.

Đợt 4: từ 2015 đến nay (liên tục tăng)

Giá vàng từ 1060 USD dần dần leo lên, năm 2024 chạm đỉnh chưa từng có là 2800 USD. Chu kỳ này do nhiều yếu tố thúc đẩy: chính sách lãi suất âm của Nhật Bản và châu Âu, toàn cầu phi đô la hóa, QE của Mỹ năm 2020, chiến tranh Nga-Ukraina, xung đột Israel-Palestine, khủng hoảng vùng biển đỏ. Đến năm 2025, tình hình Trung Đông nóng lên, rủi ro chính sách thương mại, đồng USD yếu đi liên tục thúc đẩy giá vàng lập đỉnh mới.

Vàng có đáng để đầu tư không?

Để trả lời câu hỏi này, cần so sánh với các loại tài sản khác và theo khung thời gian.

Góc nhìn dài hạn 50 năm: tăng 120 lần so với 51 lần của thị trường chứng khoán, vàng thắng thế.

Góc nhìn trung hạn 30 năm: lợi nhuận cổ phiếu cao hơn, tiếp theo là vàng, cuối cùng là trái phiếu.

Đặc điểm biến động: giá vàng không đều đặn. Trong giai đoạn 1980-2000, vàng dao động quanh 200-300 USD, gần như không sinh lợi cho nhà đầu tư. Một đời người có thể trải qua vài chu kỳ 50 năm?

Kết luận: Vàng là công cụ đầu tư tốt, nhưng phù hợp hơn để giao dịch theo từng đợt khi thị trường bắt đầu xu hướng, chứ không phải nắm giữ dài hạn thuần túy. Vì vàng là tài nguyên tự nhiên, chi phí khai thác theo thời gian ngày càng tăng, ngay cả khi đợt tăng kết thúc và giá giảm, mức đáy cũng sẽ dần nâng cao. Do đó, khi đầu tư, cần nắm rõ quy luật này để tránh lãng phí công sức.

5 phương thức đầu tư vàng

1. Vàng vật chất

Mua trực tiếp các loại vàng thỏi, trang sức. Ưu điểm là dễ giấu tài sản, còn có thể đeo làm trang sức. Nhược điểm là giao dịch không tiện lợi.

2. Sổ tiết kiệm vàng

Tương tự như USD thời kỳ đầu, là giấy chứng nhận giữ vàng. Có thể ghi nhận mua bán bất cứ lúc nào, rút ra vàng thật hoặc gửi vàng thật. Ưu điểm là dễ mang theo, nhược điểm là không sinh lãi, chênh lệch mua bán lớn, phù hợp nhà đầu tư dài hạn.

3. ETF vàng

Thanh khoản tốt hơn sổ tiết kiệm, giao dịch thuận tiện hơn. Sau khi mua, nhận được cổ phiếu tương ứng, đại diện cho số lượng vàng nắm giữ. Nhà phát hành sẽ thu phí quản lý, nếu giá vàng không biến động dài hạn, giá trị sẽ giảm dần theo thời gian.

4. Hợp đồng tương lai vàng và CFD

Là công cụ phổ biến nhất cho nhà lẻ. Ưu điểm là dùng đòn bẩy để tăng lợi nhuận, có thể mua bán cả lên xuống, chi phí thấp. Trong đó, CFD linh hoạt hơn, sử dụng vốn hiệu quả hơn, phù hợp cho giao dịch ngắn hạn, nhỏ lẻ.

5. Quỹ vàng

Tham gia đầu tư vàng qua quỹ, do các quản lý quỹ chuyên nghiệp quản lý, rủi ro phân tán hơn.

So sánh logic đầu tư vàng, cổ phiếu, trái phiếu

Ba loại này có nguồn sinh lợi hoàn toàn khác nhau:

• Vàng: lợi nhuận từ chênh lệch giá, không có lãi, tập trung vào thời điểm mua bán
• Trái phiếu: lợi nhuận từ lãi suất, cần tăng số lượng đơn vị và phối hợp chính sách lãi suất
• Cổ phiếu: lợi nhuận từ tăng trưởng doanh nghiệp, phù hợp giữ lâu dài các doanh nghiệp chất lượng cao

Xếp hạng độ khó đầu tư: trái phiếu dễ nhất, vàng trung bình, cổ phiếu khó nhất.

Chiến lược đầu tư: trong thời kỳ tăng trưởng kinh tế, ưu tiên cổ phiếu; trong thời kỳ suy thoái, tăng tỷ trọng vàng. Khi kinh tế khởi sắc, lợi nhuận doanh nghiệp khả quan, cổ phiếu dễ được săn đón; khi suy thoái, tính giữ giá của vàng và lợi tức cố định của trái phiếu lại được ưa chuộng hơn.

Cách phân bổ vàng để phòng ngừa rủi ro

Thị trường biến đổi nhanh chóng, chiến tranh Nga-Ukraina, lạm phát, tăng lãi suất có thể đột ngột tác động đến danh mục đầu tư. Cách an toàn nhất là dựa vào sở thích rủi ro và mục tiêu đầu tư, phân bổ hợp lý cổ phiếu, trái phiếu, vàng.

Trong bối cảnh nắm giữ một tỷ lệ nhất định cổ phiếu, trái phiếu, vàng, có thể giảm thiểu rủi ro do biến động thị trường, giúp danh mục đầu tư vững vàng hơn. Phương pháp phân tán này chính là chiến lược phòng thủ tối ưu trong thời đại bất định.